31.8.2018
Η 30η Αυγούστου αποτελεί εθνική γιορτή στην Τουρκία. Αποκαλείται «ημέρα της νίκης» σε ανάμνηση της νίκης των εθνικιστών του Κεμάλ Ατατούρκ επί του ελληνικού εκστρατευτικού σώματος στη Μικρά Ασία το 1922.
Η γιορτή προσφέρεται για τα συνήθη εθνικιστικά παραληρήματα των Τούρκων πολιτικών εναντίον των Ελλήνων και των κακών ξένων. Άλλωστε, δεν υπάρχει τίποτα που να παρακινεί τον τουρκικό εθνικισμό περισσότερο από το φάντασμα της Συνθήκης των Σεβρών, την οποία η τουρκική νίκη κατήργησε. Παρά τον έναν σχεδόν αιώνα που μεσολάβησε από την υπογραφή της το 1920, το τουρκικό κατεστημένο συνεχίζει να διακατέχεται από τον φόβο ενός έξωθεν επιβαλλόμενου διαμελισμού της τουρκικής επικρατείας, με αιχμή του δόρατος σήμερα το Κουρδικό.
Ο χθεσινός, ωστόσο, εορτασμός επισκιάστηκε από την πτώχευση του τουρκικού τηλεπικοινωνιακού κολοσσού Türk Telekom (ΤΤ), του πρώην κρατικού μονοπωλίου, στο οποίο το τουρκικό δημόσιο συνεχίζει να κατέχει το 30% των μετοχών, με 33.000 εργαζομένους και κύκλο εργασιών το 2017 κοντά στα 17 δισεκατομμύρια λίρες. Η πτώχευση της ΤΤ είναι ένα ακόμα δείγμα της εντεινόμενης οικονομικής κρίσης που μαστίζει την Τουρκία.
Το διεθνές περιβάλλον επιβαρύνεται διαρκώς καθώς οι επενδυτές τοποθετούνται σε δολάρια, πιέζοντας προς τα κάτω τα νομίσματα των αναδυόμενων αγορών. Το πέσο της Αργεντινής και η λίρα της Τουρκίας έχουν υποφέρει περισσότερο από όλους. Τη Δευτέρα αναμένονται με αγωνία τα στοιχεία για τον τουρκικό πληθωρισμό, ο οποίος ανεπισήμως ήδη τρέχει με 30%.
Η τουρκική κρίση επιδεινώθηκε από τους λανθασμένους χειρισμούς του Τούρκου Προέδρου, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Ο Υπουργός Οικονομικών του και γαμπρός του, Μπεράτ Αλμπαϊράκ, δεν πείθει τις αγορές. Κάθε καθησυχαστική δήλωσή του συνοδεύεται με περαιτέρω διολίσθηση της λίρας.
Όμως το βασικό πρόβλημα είναι ο ίδιος ο Ερντογάν που δεν αφήνει την τουρκική Κεντρική Τράπεζα να κάνει τη δουλειά της, αυξάνοντας τα επιτόκια. Αντ’ αυτού έχει αποφασίσει να παίξει ένα επικίνδυνο παιχνίδι, κατηγορώντας τους ξένους και, κυρίως, τους Αμερικάνους για οικονομικό πόλεμο.
Το παιχνίδι αυτό του εξασφαλίζει μια εσωτερική συσπείρωση και δημοφιλία. Σε μεγάλο βαθμό, έχει καταφέρει να στρέψει την προσοχή του μέσου Τούρκου ψηφοφόρου προς τους εξωτερικούς εχθρούς και μακριά από τη δική του κακοδιαχείριση στο εσωτερικό. Όμως η συνεχής διολίσθηση πιέζει τα ιδιωτικά εισοδήματα και, ιδίως, τις τράπεζες και τις επιχειρήσεις που έχουν δανειστεί σε συνάλλαγμα αλλά που τα έσοδά τους, όπως αυτά της TΤ, είναι σε λίρες. Όλοι οι αναλυτές συμφωνούν ότι κι άλλες τουρκικές επιχειρήσεις, μικρές και μεγάλες, ετοιμάζονται να βαρέσουν κανόνι.
Κανείς δεν μπορεί να προβλέψει ποια θα είναι η κατάληξη. Ακόμα και η Αργεντινή που έχει ακολουθήσει μια ορθόδοξη αντιμετώπιση της κρίσης, με αύξηση των τραπεζικών επιτοκίων και έγκαιρη προσφυγή στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, προς το παρόν, συνεχίζει να βυθίζεται.
Ο Ερντογάν είναι αποφασισμένος να αποφύγει το ΔΝΤ πάση θυσία, γιατί η οποιαδήποτε προσφυγή σε αυτό περνάει μέσα από την «υποταγή» του στην Ουάσιγκτον. Συνεχίζει να πιστεύει ότι διαθέτει ένα ισχυρό γεωστρατηγικό χαρτί στη Συρία και αλλού και είναι αποφασισμένος να το παίξει μέχρι τέλους, εξασφαλίζοντας στήριξη από χώρες όπως το Κατάρ και επιχειρώντας ένα άνοιγμα προς την Ευρώπη.