Πρώτο Θέμα, 03.03.2024
Εμπόδια και δυσλειτουργίες
Ο υπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου Δημήτρης Καιρίδης, που χειρίζεται αποφασιστικά και προσεκτικά αυτό το φλέγον θέμα, επισημαίνει σε συνέντευξή του στο «business stories»:
«Τα αιτήματα για μετακλήσεις εργαζομένων από το εξωτερικό που υποβλήθηκαν στις περιφέρειες της χώρας έφτασαν τις 340.000. Από αυτά εγκρίθηκαν, μετά από έρευνα και διαβούλευση των συναρμόδιων αρχών, 167.000 και πρόσφατα επιπλέον 38.000. Απομένει, λοιπόν, αυτές οι διαδικασίες να υλοποιηθούν τη διετία 2023-2024.
Πράγματι υπάρχουν σημαντικές ελλείψεις εργατικών χεριών στην αγορά εργασίας σε πολλούς τομείς, όπως o πρωτογενής, ο τουρισμός και οι κατασκευές.
Επιπλέον, η Ελλάδα χρειάζεται να προσελκύσει εργαζόμενους όχι μόνο στη χαμηλή ειδίκευση, όπως είναι οι εργάτες γης, αλλά και στην υψηλή, καθώς είναι γεγονός ότι οι κοινωνίες που πετυχαίνουν είναι αυτές που καταφέρνουν να προσελκύουν ταλέντα από όλο τον κόσμο. Το πρόβλημα της έλλειψης εργαζομένων έχει κυρίως να κάνει με τους γρήγορους ρυθμούς ανάπτυξης που, ευτυχώς, βιώνει σήμερα η ελληνική οικονομία μετά από χρόνια ύφεσης και στασιμότητας. Υπό αυτή την έννοια είναι ένα “ευχάριστο” πρόβλημα, που χρήζει ωστόσο άμεσης αντιμετώπισης προκειμένου να διαφυλαχθεί ο δυναμισμός της ελληνικής οικονομίας. Το επόμενο βήμα μας είναι η υπογραφή έξι διμερών συμφωνιών εργασιακής κινητικότητας με φίλες χώρες όπως η Αρμενία, η Γεωργία, η Μολδαβία, το Βιετνάμ, οι Φιλιππίνες και η Ινδία, στην οποία και βρέθηκε πρόσφατα ο πρωθυπουργός».
Ποια είναι τα πιο σημαντικά εμπόδια; Οι εμπλεκόμενοι κάνουν λόγο για καθυστερήσεις από τις περιφέρειες και ελλείψεις από τις πρεσβείες. Για παράδειγμα, οι εργαζόμενοι από το Μπαγκλαντές πρέπει να πάνε στο Νέο Δελχί. Έχουμε λύση;
Aς είμαστε ειλικρινείς. Ο μηχανισμός της νόμιμης μετανάστευσης στην πατρίδα μας πάσχει και δυσλειτουργεί. Έχουμε σημαντικές καθυστερήσεις και αρρυθμίες τόσο στο μέτωπο της έκδοσης και ανανέωσης αδειών διαμονής όσο και στο μέτωπο των μετακλήσεων.
Χρειάζεται να γίνουν πολλά και γρήγορα. Εν ολίγοις, και εντελώς συνοπτικά, θα σας έλεγα ότι χρειάζεται η χώρα να αποκτήσει αποτελεσματικό μηχανισμό νόμιμης μετανάστευσης όπως έχουν όλες οι αναπτυγμένες χώρες, προκειμένου να μπορούμε να διαχειριστούμε με αποτελεσματικότητα και υπέρ του εθνικού συμφέροντος, με πλήρη ασφάλεια για την ελληνική κοινωνία, τη νόμιμη μετανάστευση, λελογισμένη, με όρους και κανόνες, όπως τη χρειαζόμαστε και όπως εμείς, και όχι οι διακινητές, την επιλέγουμε.
Στο πλαίσιο αυτό ήδη παρατείναμε τις συμβάσεις των νυν συμβασιούχων στις Διευθύνσεις Αλλοδαπών και Μετανάστευσης (ΔΑΜ) των Αποκεντρωμένων Διοικήσεων και προκηρύσσουμε υπερδιπλάσιο αριθμό για νέους συμβασιούχους. Παράλληλα προχωρούμε στην όλου του αρχείου της νόμιμης μετανάστευσης ώστε οι ανανεώσεις να γίνονται με το πάτημα ενός κουμπιού και ενισχύουμε τη διαλειτουργικότητα των πληροφοριακών συστημάτων που εμπλέκονται στην έκδοση και ανανέωση των αδειών για να μη χρονοτριβούμε 20 και 30 μέρες για να συμπληρωθεί ο φάκελος του ενδιαφερομένου με ένα δημόσιο έγγραφο.
Οι αλλαγές αυτές εντάσσονται σε έναν ευρύτερο σχεδιασμό που καθιστούν 2024 έτος της νόμιμης μετανάστευσης.
Επίσης, μας απασχολεί ιδιαίτερα η υποστελέχωση των προξενείων μας στο εξωτερικό. Γι’ αυτό, και σε συνεννόηση και με το υπουργείο Εξωτερικών, συγκροτούμε ειδικές Ομάδες Κρούσης (Task Force) για συγκεκριμένα προξενεία όπου εντοπίζονται μεγάλα προβλήματα προκειμένου γρήγορα να μειωθούν οι εκκρεμείς αιτήσεις. Θα πρέπει, ωστόσο, να ξέρετε ότι ένα μεγάλο πρόβλημα έχει να κάνει με την ενδημική διαφθορά και την πλαστότητα συχνά των εγγράφων που προσκομίζουν οι ενδιαφερόμενοι προς μετάκληση μετανάστες σε συγκεκριμένες χώρες και εκεί χρειάζεται μεγάλη προσοχή τόσο για λόγους δημόσιας ασφάλειας όσο και γιατί η Ελλάδα έχει συγκεκριμένες υποχρεώσεις έναντι της Ζώνης Σένγκεν.
–Εκτός από τους εργάτες γης χρειάζονται και εξειδικευμένοι προκειμένου να δουλέψουν στα συσκευαστήρια και τις κατασκευές. Υπάρχει πλάνο εκπαίδευσης;
Καλά κάνετε και το ρωτάτε γιατί σήμερα οι περισσότερες εργασίες απαιτούν μια στοιχειώδη εξειδίκευση. Ακόμα και στον αγροτικό τομέα δεν είναι όλες οι καλλιέργειες το ίδιο. Στις δε κατασκευές, η χρήση μηχανημάτων υψηλής απαιτεί και το κατάλληλο εργατικό δυναμικό. Γι’ αυτό και φέραμε τη σχετική τροπολογία προκειμένου να αξιοποιήσουμε καλύτερα μια δεξαμενή μεταναστών που βρίσκονται ήδη στη χώρα μας εδώ και χρόνια και κατά τεκμήριο έχουν αποκτήσει μια μεγαλύτερη εξειδίκευση σε σχέση με κάποιους κάποιους νεοεισερχόμενους.
Για το ζήτημα που θέτετε υπάρχει ένας ευρύτερος σχεδιασμός τόσο με συναρμόδιους φορείς, όπως το υπουργείο Εργασίας και η ΔΥΠΑ, όσο και με εργοδοτικές οργανώσεις και παραγωγικούς φορείς.
Φυσικά όμως και οι επιχειρήσεις που σε μεγάλο βαθμό ήδη το κάνουν θα πρέπει να αναλάβουν πρωτοβουλίες στην κατεύθυνση αυτή. Το βέβαιο είναι ότι στη νέα εποχή της ανάγκης εξειδίκευσης, από τη μία, αλλά και του εντεινόμενου διεθνούς ανταγωνισμού προσέλκυσης καλών εργαζομένων, από την άλλη, οφείλουμε να αφήσουμε πίσω μας, μια για πάντα, φαινόμενα που μας πλήγωσαν, όπως η Μανωλάδα, και να πάμε σε ένα μοντέλο διαχείρισης της νόμιμης μετανάστευσης, χωρίς αδήλωτη εργασία, με κατάλληλη στέγη, κοινωνική πρόνοια, επαγγελματική κατάρτιση και εκμάθηση ελληνικών, όπως κάνουν άλλες χώρες. Αυτό επιχειρεί να κάνει η εθνική μας στρατηγική για την ένταξη, στην οποία εμπλέκονται μια σειρά από υπουργεία, όπως της Υγείας, της Παιδείας, της Εργασίας, της Οικογένειας και Κοινωνικής Συνοχής και ούτω καθεξής.
Ρεπορτάζ Μαίρης Λαμπαδίτη
Σταγόνα στον ωκεανό μοιάζει ο αριθμός των εγκρίσεων μετακλητών εργαζομένων από τρίτες χώρες προκειμένου να καλυφθούν οι κενές θέσεις – όχι μόνο σε εργατικά χέρια, αλλά και σε εξειδικευμένους τομείς.
Οι ανάγκες είναι παντού λένε με απόγνωση οι επιχειρηματίες, στα χωράφια, στον τουρισμό, στην εστίαση, στη βιομηχανία, στις κατασκευές, στα τεχνικά επαγγέλματα και φυσικά στην πληροφορική, όπου οι εταιρείες κλέβουν στην κυριολεξία προγραμματιστές από τους ανταγωνιστές τους.
Σύμφωνα με τους ελαιοκαλλιεργητές, φέτος η συγκομιδή της ελιάς ήταν εξαιρετικά δύσκολη αφού έλειπαν 15.000-16.000 εργάτες, ενώ συνολικά η έλλειψη 70.000 εργατών γης αποτελεί νάρκη για την ελληνική γεωργία.
Ενδεικτικό είναι ότι στο πλαίσιο του προγράμματος μεταφοράς ανέργων από τη Δυτική Μακεδονία στην Κρήτη για τη συγκομιδή ελιάς υπέβαλαν αίτηση μόλις 30 άτομα και τελικά δέχτηκαν να πάνε οι τρεις! «Δεν βρίσκουμε εργάτες, παρότι τα μεροκάματα έχουν εκτοξευτεί στα 45 από τα 27 ευρώ», επισημαίνει ο κ. Χρήστος Γιαννακάκης, αντιπρόεδρος της Εθνικής Ένωσης Αγροτικών Συνεταιρισμών, τονίζοντας ότι σε «ελιές, θερμοκήπια, ροδάκινα, φράουλες, όλοι ζητούν κόσμο».
Με τη σειρά τους οι επιχειρηματίες του τουρισμού θεωρούν ότι η εισαγωγή εργαζομένων από την Ασία είναι η μόνη λύση, καθώς ο αγώνας δρόμου στον οποίο επιδίδονται κάθε χρόνο προκειμένου να προσελκύσουν προσωπικό δεν έχει ικανοποιητικά αποτελέσματα.
Στον αντίποδα, τεράστιο ενδιαφέρον διαπιστώνεται και από την πλευρά των εργαζομένων που έχουν λάβει εκπαίδευση. Η πλατφόρμα Work in Greece που εξειδικεύεται στη μετάκληση εργαζομένων από τρίτες χώρες, γνωστοποιώντας τις ανάγκες της αγοράς εργασίας μέσα από τα social media, έχει δεχτεί πάνω από 12.000 αιτήσεις υποψηφίων που περνούν τεστ και παρουσιάζουν σε βιντεάκια τη δουλειά τους.
«Οι Ινδοί φημίζονται για την εξειδίκευσή τους στην τεχνολογία και στην κτηνοτροφία, ενώ είναι καλοί επαγγελματίες οδηγοί», επισημαίνει ο επικεφαλής της πλατφόρμας Βαγγέλης Κανελλόπουλος. Και συμπληρώνει:
«Βιετναμέζοι εξειδικεύονται στην επεξεργασία ξύλου και μετάλλου και στη Γεωπονική. Το Μπαγκλαντές εξάγει γιατρούς, η Αίγυπτος και οι Φιλιππίνες εργαζόμενους στη ναυτιλία. Μπορεί να ανοίξει η ομπρέλα αν ξεπεραστούν τα εμπόδιά. Σήμερα η διαδικασία της μετάκλησης μπορεί να διαρκέσει και έξι μήνες όταν σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες είναι άμεση.
Ένα άλλο πρόβλημα που πρέπει να λυθεί είναι η απαγόρευση αλλαγής περιφέρειας και ασφαλιστικού φορέα. Τι θα κάνει ο Ινδός όταν τελειώσει η συγκομιδή της ελιάς στη Μεσσηνία; Αν θέλει να μείνει στην Ελλάδα να δουλέψει, πρέπει να αλλάξει περιφέρεια».
Τα προσκόμματα και οι καθυστερήσεις βάζουν τροχοπέδη στη δημιουργία ενός μόνιμου μηχανισμού μετανάστευσης, με αποτέλεσμα οι εργαζόμενοι από τρίτες χώρες να προτιμήσουν την Ισπανία και την Ιταλία όχι μόνο για τους υψηλότερους μισθούς, αλλά και για τις πρόσφατες ρυθμίσεις που δίνουν χαρτιά σε αλλοδαπούς εργάτες πολύ πιο εύκολα, την ώρα που στην Ελλάδα η απόκτηση άδειας διαμονής ιθαγένειας απαιτεί περίπου 7 χρόνια. Η αντίστοιχη περίοδος αναμονής στην Ιταλία και στη Γερμανία είναι περίπου 3 χρόνια.
Η Ινδία
Το σκηνκό δεν θα αλλάξει από τη μια στιγμή στην άλλη. Το πράσινο φως ωστόσο για μαζικές μετακλήσεις δόθηκε στο ταξίδι του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη στην Ινδία, όπου μπήκαν θεμέλια για μια διμερή συμφωνία μετακλήσεων από την τεράστια πηγή εργατικού δυναμικού της Ινδίας, που θα προωθηθεί τον Απρίλιο στη Βουλή.
Η συμφωνία θα αφορά, εκτός από εργάτες γης, και εργαζόμενους υψηλής εξειδίκευσης κυρίως στον χώρο της τεχνολογίας, αλλά και στα νοσοκομεία. Έτσι, πολλοί Ινδοί εργαζόμενοι θα αποκτήσουν τη λεγόμενη «μπλε κάρτα», η οποία χορηγείται σε πολίτες τρίτων χωρών που αιτούνται να τους επιτραπεί η είσοδος και διαμονή στην ελληνική επικράτεια για απασχόληση υψηλής ειδίκευσης.
Οι Ινδοί εργάτες έχουν καλό όνομα στην Ελλάδα, θεωρούνται ήπιων τόνων και δεν προκαλούν προβλήματα. Στο κάδρο μπαίνουν και άλλες χώρες, όπως το Βιετνάμ που έχει παράδοση στους εξειδικευμένους τεχνίτες, π.χ. εκφορτωτές, ηλεκτροσυγκολλητές και εργαζόμενοι στη συσκευασία, το Μπαγκλαντές που εξάγει γιατρούς και οι Φιλιππίνες που εξάγουν καπετάνιους.
Συνολικά στα σκαριά βρίσκονται έξι συμφωνίες εργασιακής κινητικότητας, περιλαμβανομένων της Μολδαβίας και της Γεωργίας, καθώς στην Ελλάδα βρίσκονται ήδη χιλιάδες εργαζόμενοι αυτών χωρών, ενώ στις μελλοντικές μετακλήσεις στόχος είναι να περιληφθούν και οι πολίτες της Αρμενίας που δοκιμάζονται από τις συγκρούσεις στο Ναγκόρνο Καραμπάχ.
Το θέμα της διευκόλυνσης της νομιμοποίησης των μεταναστών που είναι αρκετά χρόνια στη χώρα μας υπό αυστηρούς όρους και προϋποθέσεις προκάλεσε πολιτική αναταραχή, καθώς η τροπολογία που ήρθε από τα υπουργεία Μετανάστευσης και Εργασίας (με υπουργό ακόμα τον κ. Αδωνη Γεωργιάδη) καταψηφίστηκε από τον κ. Αντώνη Σαμαρά.
Πάντως στην ηλεκτρονική πλατφόρμα του υπουργείου Μετανάστευσης που τέθηκε εδώ και έναν μήνα σε λειτουργία έχουν ήδη κατατεθεί πάνω από 5.000 αιτήσεις για τη νομιμοποίηση των μεταναστών, την ώρα που υπολογίζεται ότι στη χώρα διαμένουν περίπου 130.000 παράνομα εργαζόμενοι.