Στην εφημερίδα Παραπολιτικά: Μεταναστευτικό: αλλαγή υποδείγματος
Οι πρόσφατες αποφάσεις της Γερμανίας στο μεταναστευτικό σηματοδοτούν την περαιτέρω αλλαγή υποδείγματος στη μεταναστευτική πολιτική της Ευρώπης. Χώρες που παραδοσιακά υπήρξαν ανοικτές στη μετανάστευση και με ευλάβεια τηρούσαν τις διεθνείς υποχρεώσεις τους για την προστασία των προσφύγων, σκληραίνουν τη στάση τους. Ξεκινώντας από τη Δανία πριν από μια δεκαετία, η Σουηδία και, τώρα, η Γερμανία, αυστηροποίησαν τη στάση τους. Έτσι, δικαιώνεται και η Ελλάδα που, από το 2019, προώθησε, εφάρμοσε και υπερασπίστηκε μια ρεαλιστική προσέγγιση στο μεταναστευτικό, μακριά από τις αφέλειες και την αμεριμνησία του παρελθόντος.
Η αλλαγή είναι ευπρόσδεκτη στον βαθμό που μειώνει την ελκυστικότητα της Ευρώπης, ως παράγοντα υπέρ της ανεξέλεγκτης και, συχνά, παράνομης μετανάστευσης. Όμως, υπάρχουν κίνδυνοι. Ο πρώτος είναι η αποδυνάμωση μιας βασικής κατάκτησης της ευρωπαϊκής ενοποίησης που είναι τα ταξίδια χωρίς διαβατήριο στο εσωτερικό της ΕΕ, στη ζώνη Σένγκεν. Η επιστροφή των συνοριακών ελέγχων είναι μια αρνητική εξέλιξη. Όπως αρνητική είναι και η διολίσθηση σε μονομερείς ενέργειες, μακριά από τη συνεργασία και την αλληλεγγύη που αποτελούν προϋπόθεση για μια κοινή, και γι’ αυτό αποτελεσματική, ευρωπαϊκή μεταναστευτική πολιτική.
Τέλος, από την άλλη μεριά, δεν θα πρέπει να παραβλεφθεί η στροφή της Ιταλίας και η προσγείωση της Τζόρτζια Μελόνι σε μια πιο ρεαλιστική προσέγγιση σε σχέση με τις προεκλογικές της διακηρύξεις. Η σύγκλιση Μελόνι-Σολτς, που φαίνονταν αδιανόητη πριν από μερικά χρόνια, ήταν και η βάση του ιστορικού συμβιβασμού για την υπογραφή και την επικύρωση του νέου Συμφώνου Μετανάστευσης και Ασύλου. Η σύγκλιση αυτή σηματοδοτεί την προσπάθεια της Ευρώπης να βρει μια “μέση οδό”, μακριά και από την πολιτική των “ανοικτών συνόρων” της αριστεράς και της “Ευρώπης-φρούριο” της ακροδεξιάς.
Η επιτυχία της επιλογής αυτής περνά μέσα από έναν διαρκή πολιτικό αγώνα ενάντια στις αδιέξοδες αλλά τόσο ελκυστικές υπερ-απλουστεύσεις των άκρων. Η ελληνική μεταναστευτική πολιτική δικαιούται να περηφανεύεται ότι έχει καταφέρει να ακολουθήσει με επιτυχία αυτή τη “μέση οδό”, παρά τις δυσκολίες που η γεωγραφική θέση της Ελλάδας, στην πρώτη γραμμή της μεταναστευτικής πίεσης, τα εκτεταμένα θαλάσσια σύνορα προς τα ανατολικά και τα νότια και το τραύμα της προσφυγικής-μεταναστευτικής κρίσης του 2015 προκαλούν.
Η αυστηρή αλλά δίκαιη πολιτική της κυβέρνησης της ΝΔ, που άδικα στοχοποιήθηκε και τόσο επικρίθηκε από κάποιους στην Ευρώπη στο παρελθόν, αποτελεί τη βάση της σημερινής ευρωπαϊκής συζήτησης και αναζήτησης στο μεταναστευτικό. Η ουσία της συνοψίζεται στην α) αποδοχή της ανάγκης μιας νόμιμης, επιλεκτικής, λελογισμένης μετανάστευσης με όρους και κανόνες, β) σεβασμού των διεθνών υποχρεώσεων για την προστασία των προσφύγων, γ) αυστηρής φύλαξης των εξωτερικών συνόρων της ΕΕ, δ) λήψης όλων των αναγκαίων μέτρων για την πάταξη της παράνομης διακίνησης μεταναστών, ε) συνεργασίας αλλά και πίεσης στις τρίτες χώρες προέλευσης και διέλευσης για περιορισμό της μετανάστευσης και υποχρεωτικές επιστροφές όσων δεν δικαιούνται άσυλο, στ) στην αλληλεγγύη των ευρωπαϊκών κρατών για τη δικαιότερη κατανομή του βάρους της προστασίας των προσφύγων και των ευάλωτων πληθυσμών και, τέλος, ζ) στην αναζήτηση καινοτόμων λύσεων που να λύνουν αντί να περιπλέκουν το πρόβλημα.
Κι αυτό είναι ίσως το πιο σημαντικό καθώς στο μεταναστευτικό λέγονται πολλά που δεν μπορούν να εφαρμοστούν ή αν εφαρμοστούν θα έχουν το αντίθετο αποτέλεσμα, μόνο και μόνο γιατί οι αντιπολιτεύσεις ψηφοθηρούν, οι δε κυβερνήσεις θέλουν να δείξουν ότι κάτι κάνουν.