MBS: Γκορμπατσώφ ή Λι Κουάν Γιού;

20.7.2018

Ο Μοχάμεντ Μπιν Σαλμάν (MBS) είναι γιος του βασιλιά της Σαουδικής Αραβίας Σαλμάν. Από το 2017 είναι επισήμως ο διάδοχος του σαουδαραβικού θρόνου και ο ουσιαστικός ηγέτης του βασιλείου. Γεννημένος το 1985, ο MBS είναι νέος, ωραίος, φιλόδοξος και, κυρίως, βιαστικός.

Μετά από δεκαετίες απραξίας και στασιμότητας, ο MBS  θέλει να τα αλλάξει όλα. Γνωρίζει ότι το βασίλειο βρίσκεται σε κρίση, ίσως και σε θανατηφόρα παρακμή. Παρά τα δισεκατομμύρια που εισέρρευσαν από τις αρχές της δεκαετίας του 1970, όταν η τιμή του πετρελαίου εκτινάχθηκε, η Σαουδική Αραβία πλούτισε αλλά δεν αναπτύχθηκε. Παραμένει απολύτως εξαρτημένη από τις εξαγωγές πετρελαίου. Η Σαουδική Αραβία είναι σήμερα μια οικογενειακή διεφθαρμένη φεουδαρχία, με τεράστιες ανισότητες και ασύλληπτη κατασπατάληση των όποιων εθνικών της πόρων. Με άλλα λόγια, οι μέρες της είναι μετρημένες αν δεν αλλάξει και μεταρρυθμιστεί.

Ο MBS είναι αποφασισμένος. Τα έχει βάλει με το πανίσχυρο θρησκευτικό κατεστημένο αλλά και τις αντίπαλες φατρίες εντός της τεράστιας βασιλικής οικογένειας, συγκεντρώνοντας την εξουσία στα χέρια του και απελευθερώνοντας σιγά-σιγά τη σαουδαραβική κοινωνία από την πρωτόγονη θρησκοληψία που την καταδυνάστευε, ιδίως μετά το 1979. Για παράδειγμα, επέτρεψε στις γυναίκες να οδηγούν αυτοκίνητα, κάτι που θεωρείται τεράστια αλλαγή και μεγάλη κατάκτηση.

Στο εξωτερικό, ο MBS έχει εγκαταλείψει την παραδοσιακή επιφυλακτικότητα του βασιλείου και έχει υιοθετήσει μια επιθετική στρατηγική, σε συνεργασία με τις Η.Π.Α. του Ντόναλντ Τραμπ αλλά και του Ισραήλ του Μπέντζαμιν Νετανιάχου. Τα αποτελέσματα, προς το παρόν, δεν είναι ενθαρρυντικά. Η Υεμένη βιώνει μια τεράστια ανθρωπιστική καταστροφή ενώ στη Συρία, ο σύμμαχος του Ιράν, Μπασάρ Άσσαντ εδραιώνει την εξουσία του.

Η ιστορία θα δείξει αν ο MBS είναι Γκορμπατσώφ ή Λι Κουάν Γιού. Ο Γκορμπατσώφ προσπάθησε να μεταρρυθμίσει τον παρηκμασμένο σοβιετικό κομουνισμό για να τον σώσει. Στην πορεία, ωστόσο, αποδείχθηκε αδύναμος να ελέγξει τις δυνάμεις που η πολιτική του απελευθέρωσε, οδηγώντας τη Σοβιετική Ένωση στη διάλυση και προκαλώντας μια τεράστια γεω-στρατηγική και κοινωνική καταστροφή.

Αντίθετα, ο Λι Κουάν Γιού υπήρξε ένας σοφός, αν και αυταρχικός κυβερνήτης, που συνέλαβε και, στην ουσία, δημιούργησε το θαύμα της σύγχρονης Σιγκαπούρης, που, ξεκινώντας από τριτοκοσμικά επίπεδα έχει γίνει μια πάμπλουτη πόλη-κράτος και ένας παγκόσμιος εμπορικός κόμβος. Ο Λι, αν και πρακτικός δεν στερούνταν πνευματικών ανησυχιών και αναδείχτηκε στον βασικό προπαγανδιστή του ασιατικού μοντέλου ανάπτυξης. Υπό την έννοια αυτή, υπήρξε η σύγχρονη ενσάρκωση του πλατωνικού φιλοσόφου-βασιλιά. Ο MBS θέλει να γίνει βασιλιάς. Πόσο φιλόσοφος είναι μένει να αποδειχτεί.