Πριν από λίγες μέρες, συμπληρώθηκαν 50 χρόνια από την τουρκική εισβολή στην Κύπρο, που οδήγησε στην προσφυγοποίηση 200 χιλιάδες Ελληνοκύπριους και διχοτόμησε το νησί. Πρόκειται για τη μεγαλύτερη εθνική καταστροφή του νεότερου ελληνισμού, μετά τη Μικρασιατική. Μισό αιώνα μετά, το τραύμα παραμένει ανεπούλωτο και η προοπτική λύσης του Κυπριακού είναι ίσως περισσότερο απομακρυσμένη από ποτέ.
Πέρα από την τουρκική βαρβαρότητα και τις ευθύνες του διεθνούς παράγοντα, ο οποίος, ναι μεν, δεν αναγνώρισε το τετελεσμένο της διχοτόμησης, αλλά και δεν προσπάθησε ενεργά να την αποτρέψει, η αλήθεια είναι ότι το τραγικό αυτό αποτέλεσμα ήταν προϊόν μιας αλληλουχίας και δικών μας λαθών. Αν κάτι μας διδάσκει το Κυπριακό, αυτό είναι οι κίνδυνοι του εθνικιστικού λαϊκισμού.
Η πολιτική ηγεσία έχει την ευθύνη να υπενθυμίζει το γεγονός ότι πριν την εισβολή προηγήθηκε το πραξικόπημα της χούντας των Αθηνών σε βάρος του Μακαρίου, που ήταν το αποκορύφωμα της σύγκρουσης Αθήνας – Λευκωσίας και που οδήγησε σε έναν μίνι-εμφύλιο στη Μεγαλόνησο μεταξύ Μακαριακών, οπαδών του ΑΚΕΛ και εκπροσώπων της νόμιμης κυβέρνησης από τη μια, και της Κυπριακής Εθνοφρουράς, υπό την ηγεσία των χουντικών αξιωματικών, και των οπαδών της ΕΟΚΑ Β’, από την άλλη. Αυτός ο εσωτερικός διχασμός ήταν η κερκόπορτα που άνοιξε τον δρόμο στην τουρκική επιβουλή.
Ο λόγος για αυτήν την υπενθύμιση, δεν είναι για να μετριαστούν οι τεράστιες ευθύνες της Τουρκίας τότε και έκτοτε, αλλά για να υπογραμμιστεί ότι απόλυτη προϋπόθεση για την αντιμετώπιση του τουρκικού κινδύνου είναι το αρραγές εθνικό μέτωπο. Η εθνική αυτή ενότητα δεν χτίζεται με εθνικιστικές κορώνες και λαϊκίστικούς ανταγωνισμούς. Οικοδομείται στη βάση της ειλικρίνειας, του ρεαλισμού και της υπευθυνότητας, με απόλυτη συναίσθηση της ιστορίας, και της ευθύνης μας έναντι των προηγούμενων αλλά και των επόμενων γενεών.
Όλα αυτά, στη σημερινή εποχή των ευρωβουλευτών TikToker και των ανιστόρητων πολιτικών περσόνων, που συχνά κυριαρχούν στη δημόσια σφαίρα, μπορεί να φαντάζουν κάπως “εξωτικά.” Όμως το κυπριακό δράμα, που συνεχίζεται 50 χρόνια μετά την τουρκική εισβολή, απαιτεί σοβαρότητα και υπευθυνότητα, ιδίως σήμερα, που το παγκόσμιο σύστημα βρίσκεται σε φάση μετάβασης ισχύος και επανακαθορισμού των ισορροπιών του, με αποτέλεσμα τη μεγάλη διεθνή αναταραχή που παρατηρείται, ιδίως γύρω μας, στη Μέση Ανατολή, το Σαχέλ, την Ανατολική Ευρώπη, αλλά, εν δυνάμει, ακόμα και στα Βαλκάνια. Η δε εσωτερική σύγχυση στις Ηνωμένες Πολιτείες, αλλά και η γεωστρατηγική αδυναμία της Ευρώπης, δεν βοηθούν.
Φωτεινή εξέλιξη σε αυτό το ανησυχητικό τοπίο είναι το γεγονός ότι ο κυπριακός ελληνισμός όχι μόνο άντεξε, αλλά κατάφερε να ευημερήσει και εν τέλει, με τη βοήθεια της Ελλάδας, να ενταχθεί στην ασφάλεια της ευρύτερης ευρωπαϊκής οικογένειας. Αλλά και η Ελλάδα σήμερα, με αναβαθμισμένη τη διεθνή της αξιοπιστία, ανακάμπτει και αναβαθμίζει την αποτρεπτική της ισχύ, ενώ οι πολιτικές δυνάμεις φαίνεται πως έχουν διδαχθεί από τα λάθη του παρελθόντος και, σε μεγάλο βαθμό, ομονοούν στα κεντρικά ζητήματα της εξωτερικής πολιτικής μας, όπως είναι ο στρατηγικός προσανατολισμός της Ελλάδας και η αντιμετώπιση του τουρκικού αναθεωρητισμού.
Δημήτρης Καιρίδης
Αντιπρόεδρος της Επιτροπής Εθνικής Άμυνας και Εξωτερικών Υποθέσεων της Βουλής των Ελλήνων και Επικεφαλής της Ελληνικής Αντιπροσωπείας στην Κοινοβουλευτική Συνέλευση του ΝΑΤΟ