Η κρίση της ευρωπαϊκής κεντροδεξιάς καθορίζει το μέλλον της Ευρώπης

2.7.2018

Ενώ στο Μεξικό, τη δεύτερη μεγαλύτερη χώρα της Λατινικής Αμερικής, εκλέχθηκε, για πρώτη φορά, ένας καθαρόαιμος αριστερός πρόεδρος, ο Λοπέζ Ομπραντόρ, στην Ευρώπη η αριστερά παραμένει μια περιθωριακή δύναμη και η σοσιαλοδημοκρατία έχει αποδυναμωθεί.

Αντίθετα, η κυρίαρχη πολιτική δύναμη είναι η κεντροδεξιά στη χριστιανοδημοκρατική ή συντηρητική εκδοχή της. Δεν είναι τυχαίο ότι το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα είναι με διαφορά το μεγαλύτερο κόμμα στο Ευρωκοινοβούλιο και θα παραμείνει πρώτο και μετά τις προσεχείς ευρωεκλογές τον Μάιο του 2019. Όμως, τα πράγματα δεν είναι ανέφελα για την άλλοτε κραταιά ευρωπαϊκή χριστιανοδημοκρατία.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα της κρίσης της είναι η σύγκρουση Χριστιανοδημοκρατών και Χριστιανοκοινωνιστών στη Γερμανία. Τα δυο αδελφά κόμματα συνεργάστηκαν στενά σε όλη τη μεταπολεμική περίοδο και η συμμαχία τους είναι η μακροβιότερη και επιτυχέστερη πολιτική συμμαχία στα παγκόσμια χρονικά. Τώρα, καθώς οι Χριστιανοδημοκράτες, υπό την Άνγκελα Μέρκελ, έχουν μετακινηθεί αριστερότερα, προς το κέντρο, και οι Χριστιανοκοινωνιστές πιέζονται από τα δεξιά τους, από την «Εναλλακτική για τη Γερμανία», η συμμαχία κινδυνεύει με διαζύγιο, βυθίζοντας στην αβεβαιότητα την πολιτική ζωή της μεγαλύτερης χώρας της Ευρώπης.

Η κρίση της γερμανικής κεντροδεξιάς σηματοδοτεί την ευρύτερη κρίση της ευρωπαϊκής κεντροδεξιάς με αφορμή τη διαχείριση της προσφυγικής κρίσης. Η άνοδος της εθνικο-λαϊκιστικής (άκρο-)δεξιάς αποτελεί τη μεγαλύτερη πρόκληση. Στους κόλπους της κεντροδεξιάς διεξάγεται ένας αδυσώπητος αγώνας για τη μελλοντική της φυσιογνωμία. Από τη μια, βρίσκεται ο Βίκτωρ Ορμπάν και οι νέοι σύμμαχοί του, όπως ο Αυστριακός καγκελάριος Σεμπάστιαν Κουρτς, ο Ιταλός Ματέο Σαλβίνι και οι Βαυαροί Χριστιανοκοινωνιστές, οι οποίοι εμφανίζονται ως δημοκράτες αλλά όχι απαραίτητα ως φιλελεύθεροι και από την άλλη η Μέρκελ και η παραδοσιακή κεντροδεξιά που συνεχίζουν να δίνουν έμφαση όχι μόνο στη δημοκρατία αλλά και στον φιλελευθερισμό και την προστασία των δικαιωμάτων. Ταυτόχρονα, έχει αναδυθεί μια νέα μεταρρυθμιστική κεντροδεξιά, που υπερβαίνει τις παραδοσιακές διαχωριστικές γραμμές, υπό τον Εμμανουέλ Μακρόν αλλά και τους Ciudadanos, που είναι πρώτοι στις δημοσκοπήσεις στην Ισπανία. Στην Ελλάδα, η ανάδειξη του Κυριάκου Μητσοτάκη στην ηγεσία της Νέας Δημοκρατίας, τον Ιανουάριο του 2016, είχε κάποια ανάλογα χαρακτηριστικά, αν και ο ίδιος, ως ηγέτης ενός παλαιού κόμματος εξουσίας, αναγκάσθηκε να συμβιβασθεί με τα πιο παραδοσιακά χαρακτηριστικά του κόμματός του.

Σε κάθε περίπτωση, το πολιτικό μέλλον της Ευρώπης κρίνεται από τη φυσιογνωμία της ευρωπαϊκής κεντροδεξιάς και της μάχης που διεξάγεται στο εσωτερικό της μεταξύ της αναδυόμενης πτέρυγας «Ορμπάν» και της αποδυναμωμένης πτέρυγας «Μέρκελ», η οποία φαίνεται πως αναζητεί τη συμμαχία της πτέρυγας «Μακρόν» για να συνεχίσει να επικρατεί.