17.5.2018
Ο όρος “Ανατολική Ευρώπη” είναι ξεπερασμένος καθώς αφορούσε τη διαίρεση της Ευρώπης επί Ψυχρού Πολέμου. Σήμερα η Ευρώπη είναι ενωμένη και στη σύνοδο κορυφής της Σόφιας Ε.Ε,-Δυτικών Βαλκανίων επιβεβαιώνεται η επιθυμία να ενταχθεί και το τελευταίο κομμάτι που παρέμεινε εκτός, εξαιτίας των πολέμων στην πρώην Γιουγκοσλαβία τη δεκαετία του 1990.
Όμως, η Ανατολική Ευρώπη δεν εξαφανίζεται μόνον ως γεω-στρατηγική έννοια αλλά και με έναν πολύ πιο απτό τρόπο, δηλαδή δημογραφικά. Για παράδειγμα, η Βουλγαρία, η προεδρεύουσα χώρα της Ε.Ε. την τρέχουσα περίοδο, είχε 8,5 εκ. πληθυσμό το 1990, στην αρχή της μετάβασης από τον κομουνισμό στη δημοκρατία. Σήμερα, έχει πληθυσμό 7,1 εκ. και το 2050 προβλέπεται να έχει μόλις 5,4 εκ. Αντίστοιχες μειώσεις, ίσως όχι τόσο μεγάλες, έχουν υποστεί και θα υποστούν όλες οι χώρες της πρώην Ανατολικής Ευρώπης. Καμία περιοχή του πλανήτη δεν υποφέρει περισσότερο από τη δημογραφική γήρανση και συρρίκνωση όσο η πρώην Ανατολική Ευρώπη. Στην Ανατολική Ευρώπη (όλες οι πρώην κομουνιστικές χώρες πλην της πρώην Σοβιετικής Ένωσης) από έναν συνολικό πληθυσμό 121 εκ. σήμερα θα απομείνουν 104 εκ. το 2050, σύμφωνα με τις προβλέψεις του ΟΗΕ.
Αυτό οφείλεται στην πτώση της γονιμότητας, στη μαζική μετανάστευση νέων στο εξωτερικό και στην αντίθεση στη μετανάστευση ξένων από το εξωτερικό. Η συρρίκνωση του ενεργού πληθυσμού, ηλικίας 15-65 ετών, είναι ακόμα πιο δραματική, περιορίζοντας τις αναπτυξιακές προοπτικές της περιοχής και αλλάζοντας τους πολιτικούς και γεω-στρατηγικούς συσχετισμούς. Πολιτικά, η περιοχή θα γίνεται ολοένα και πιο συντηρητική και τα αμυντικά και ξενοφοβικά αντανακλαστικά του πληθυσμού θα οξύνονται όσο ο πληθυσμός θα αποστεώνεται από τα νέα και δυναμικά του στοιχεία. Γεω-στρατηγικά, η περιοχή θα συμπιεστεί μεταξύ μιας σχετικά δυναμικής Δυτικής Ευρώπης και των παλιών αυτοκρατορικών δυνάμεων στα ανατολικά. Η Τουρκία μόνη της θα έχει το 2050 πληθυσμό και, ίσως, οικονομικό μέγεθος, ίσο με αυτό ολόκληρης της πρώην Ανατολικής Ευρώπης.
| Population projections | ||||
| (‘000, unless otherwise indicated) | ||||
| 2017 | 2050 | 2017-50 % change | % population growth per year | |
| Albania | 2,930 | 2,664 | -9.1 | -0.3 |
| Bosnia and Hercegovina | 3,507 | 3,058 | -12.8 | -0.4 |
| Macedonia | 2,083 | 1,931 | -7.3 | -0.2 |
| Montenegro | 629.0 | 588 | -6.5 | -0.2 |
| Serbia | 8,791 | 7,447 | -15.3 | -0.5 |
| Bulgaria | 7,085 | 5,424 | -23.4 | -0.8 |
| Croatia | 4,189 | 3,461 | -17.4 | -0.6 |
| Czech Republic | 10,618 | 10,054 | -5.3 | -0.2 |
| Estonia | 1,310 | 1,145 | -12.6 | -0.4 |
| Hungary | 9,722 | 8,279 | -14.8 | -0.5 |
| Latvia | 1,950 | 1,517 | -22.2 | -0.8 |
| Lithuania | 2,890 | 2,407 | -16.7 | -0.6 |
| Poland | 38,171 | 32,390 | -15.1 | -0.5 |
| Romania | 19,679 | 16,397 | -16.7 | -0.6 |
| Slovakia | 5,448 | 4,965 | -8.9 | -0.3 |
| Slovenia | 2,080 | 1,942 | -6.6 | -0.2 |
| 16 CEEs | 121,081 | 103,668 | -14.4 | -0.5 |
| EU11 | 103,141 | 87,980 | -14.7 | -0.5 |
| Western Balkans | 17,940 | 15,688 | -12.6 | -0.4 |
| EU15 | 404,192 | 412,981 | 2.2 | 0.1 |
| Note. Serbia includes Kosovo. Source: UN. |