21.3.2019
Ολοκληρώθηκε χθες με μεγάλη επιτυχία και με την παρουσία του Υπουργού Εξωτερικών των Ηνωμένων Πολιτειών, Μάικ Πομπέο, η 6η τριμερής σύνοδος της Ελλάδας, της Κύπρου και του Ισραήλ στην Ιερουσαλήμ. Οι ηγέτες των τριών χωρών συμφώνησαν στην υποστήριξη της κατασκευής του υποθαλάσσιου αγωγού φυσικού αερίου από την ανατολική Μεσόγειο προς την Ελλάδα και την Ιταλία, ονόματι EastMed. Ο αγωγός αυτός θα συνδέσει τα κοιτάσματα της περιοχής με την ευρωπαϊκή αγορά.
Το τελικό κοινό ανακοινωθέν της συνόδου, που συνυπογράφει και ο Πομπέο, στέλνει σαφές μήνυμα προς την Τουρκία να σταματήσει τις προκλήσεις της σε βάρος της Κυπριακής Δημοκρατίας και των κυριαρχικών της δικαιωμάτων. Η υποστήριξη των ΗΠΑ προς τον EastMed εντάσσεται στην προσπάθεια τους για την, όσο γίνεται μεγαλύτερη, ενεργειακή απεξάρτηση της Ευρώπης από τη Ρωσία.
Η υποστήριξη αυτή είναι αποφασιστικής σημασίας για την επιτυχία του σχεδίου κατασκευής του αγωγού και χωρίς αυτή είναι δύσκολο για τον EastMed να προχωρήσει. Κι αυτό όχι μόνο εξαιτίας της τουρκικής εχθρότητας αλλά και γιατί η επίσημη αμερικανική υποστήριξη είναι απαραίτητη για την εξασφάλιση των ιδιωτικών κεφαλαίων για την πραγματοποίηση της συγκεκριμένης επένδυσης.
Ο EastMed αποτελεί μια μεγάλη εθνική επιτυχία με σημαντικές γεω-στρατηγικές συνέπειες. Αποτελεί το αποτέλεσμα της στροφής του Ισραήλ από τη στρατηγική συμμαχία με την Τουρκία στην υιοθέτηση στενών σχέσεων με την Ελλάδα και την Κύπρο. Η τούρκο-ισραηλινή συμμαχία της δεκαετίας του 1990 ανήκει πλέον στο παρελθόν. Το 2010 επισκέφθηκε, για πρώτη φορά, την Ελλάδα ένας πρωθυπουργός του Ισραήλ, ο Μπέντζαμιν Νετανιάχου, και έκτοτε η σχέση έχει αναπτυχθεί πέραν πάσης προσδοκίας, ακόμα και στον στρατιωτικό τομέα. Σήμερα, οι πιλότοι των μαχητικών του Ισραήλ χρησιμοποιούν τον ελληνικό εναέριο χώρο για την εκπαίδευσή τους.
Πρωταγωνιστής αυτής της στροφής της εξωτερικής πολιτικής του Ισραήλ υπήρξε αναμφισβήτητα ο Τούρκος Πρόεδρος, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Οι συχνές και επαναλαμβανόμενες επιθέσεις του Ερντογάν εναντίον του Ισραήλ και της πολιτικής του έναντι των Παλαιστινίων και η υποστήριξη του Ερντογάν προς τους ισλαμιστές της Χαμάς και, ακόμα περισσότερο, τους Αδελφούς Μουσουλμάνους στην Αίγυπτο, διέρρηξαν τις σχέσεις Άγκυρας και Τελ Αβίβ, οι οποίες σήμερα είναι πλέον εχθρικές.
Κομβικό σημείο για τη γεω-στρατηγική ανακατάταξη στην Ανατολική Μεσόγειο και την ανάδυση ενός περιφερειακού συστήματος ασφαλείας μεταξύ της Αθήνας, του Τελ Αβίβ και του Καΐρου υπήρξε το πραξικόπημα του στρατηγού Αλ Σίσι στην Αίγυπτο το καλοκαίρι του 2013, το οποίο ανέτρεψε την κυβέρνηση του Μοχάμεντ Μόρσι.
Η Ελλάδα υποστήριξε το νέο καθεστώς, που χαίρει σημαντικής λαϊκής αποδοχής, και πρωτοστάτησε ώστε η Ευρωπαϊκή Ένωση να μην επιβάλει κυρώσεις για την ανατροπή της δημοκρατικά εκλεγμένης κυβέρνησης. Αντίθετα, ο Ερντογάν καταδίκασε σε πολύ υψηλούς τόνους το πραξικόπημα σε βάρος των συμμάχων του Αδελφών Μουσουλμάνων καθώς και τις διώξεις που ακολούθησαν και προσέφερε καταφύγιο σε πολλούς εξόριστους ισλαμιστές Αιγύπτιους στην Τουρκία.
Ωστόσο, η ολοκλήρωση του EastMed δεν είναι εξασφαλισμένη. Στο αυριανό σημείωμα θα αναφερθούμε στους κινδύνους και τις προκλήσεις που ο EastMed έχει μπροστά του, προκειμένου να πραγματοποιηθεί το μεγαλεπήβολο αυτό σχέδιο.