Brexit όπως Σουέζ

15.11.2018

Η Τερέζα Μέι κατάφερε και πέρασε τη συμφωνία, την οποία διαπραγματεύθηκε με τις Βρυξέλλες, για την υλοποίηση του Brexit, από το υπουργικό της συμβούλιο, μετά από μια μαραθώνια συνεδρίαση, χθες βράδυ. Η εξέγερση των υποστηρικτών του «σκληρού» Brexit δεν πραγματοποιήθηκε, παρά τις προτροπές του Μπόρις Τζόνσον.

Η μάχη μεταφέρεται τώρα στο Κοινοβούλιο, όπου καμία πρόβλεψη δεν είναι ασφαλής. Η Μέι μπορεί να καταφέρει να πείσει ότι η παρούσα συμφωνία είναι ότι καλύτερο μπορούσε να πετύχει η Βρετανία και πως η εναλλακτική είναι ένα «σκληρό» και οικονομικά καταστροφικό Brexit ή ένα δεύτερο δημοψήφισμα ακύρωσης του πρώτου. Εξίσου πιθανή είναι η απόρριψη της συμφωνίας τόσο από τους σκληρούς όσο και από τους θιασώτες της παραμονής της Βρετανίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση και η ίδια η ανατροπή της Μέι.

Αυτό που συζητιέται ολοένα και περισσότερο στους πολιτικούς κύκλους του Λονδίνου είναι η ιστορική αναλογία με το Σουέζ. Η κρίση του Σουέζ το 1956 θεωρείται η μεγαλύτερη αποτυχία της σύγχρονης βρετανικής πολιτικής διεθνώς. Μέσα από έναν συνδυασμό αλαζονείας, υπέρμετρης αυτοπεποίθησης, εθελούσιας τύφλωσης και λανθασμένης ανάγνωσης των διεθνών δεδομένων, η άλλοτε κραταιά Βρετανία και κυρίαρχη δύναμη στη Μέση Ανατολή οδηγήθηκε τότε στην ταπεινωτική υποχώρηση και τον εξευτελισμό. Κάτι αντίστοιχο φαίνεται πως συμβαίνει και με το Brexit. Μέσα από απλοϊκά συνθήματα, λαϊκιστικές κραυγές και παντελή αγνόηση των δεδομένων και των συσχετισμών ισχύος, η Βρετανία οδηγήθηκε σε μια αχρείαστη καταστροφή.

Η καταστροφή αυτή περιγράφεται με αρκετή σαφήνεια στην υπό συζήτηση συμφωνία. Η Βρετανία καλείται να πληρώσει πάνω από 40 δισεκατομμύρια ευρώ για να φύγει και θα συνεχίσει να συνεισφέρει κάθε χρόνο στον ευρωπαϊκό προϋπολογισμό. Επιπλέον, παραμένει στην τελωνειακή ένωση χωρίς όμως λόγο στη διαμόρφωσή της. Ο καθορισμός της τελικής σχέσης του Λονδίνου με τις Βρυξέλλες αναβάλλεται για αργότερα και, ίσως, παίρνει παράταση στο διηνεκές. Ως τότε, το Λονδίνο συνεχίζει να έχει όλες τις υποχρεώσεις ενός μέλους της Ε.Ε. χωρίς δικαίωμα ψήφου και συναπόφασης στην πορεία της.

Η υπόθεση του Brexit είναι ένα μεγάλο μάθημα για κάθε εθνικο-λαϊκιστή. Αν η ισχυρή Βρετανία, η πρώτη στρατιωτική δύναμη και η δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία της Ε.Ε., με πανίσχυρους ιστορικούς δεσμούς με τον μισό πλανήτη, ένεκα της αποικιοκρατίας, και μόνιμο μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας του Ο.Η.Ε. αδυνατεί να πετύχει μια καλύτερη συμφωνία, εύκολα φαντάζεται κανείς πόσο καταστροφικές είναι οι δημαγωγικές υπερβολές των εθνικο-λαϊκιστών στην Ελλάδα και όπου αλλού. Στο μεταξύ, το Brexit έφερε τους Ευρωπαίους πιο κοντά ενώ η Ευρώπη, σύμφωνα με το Ευρωβαρόμετρο, είναι περισσότερο δημοφιλής σήμερα από κάθε άλλη στιγμή στο πρόσφατο παρελθόν.