3.5.2018
Ο Δημήτρης Βίτσας, μιλώντας χθες στη Μυτιλήνη, υποστήριξε τη συμφωνία ΕΕ-Τουρκίας για το προσφυγικό/μεταναστευτικό ως αντίδοτο στη ξενοφοβία και την πολιτική των κλειστών θυρών που πολλοί στην Ευρώπη προωθούν. Ο υπουργός μεταναστευτικής πολιτικής απευθύνεται στο εσωτερικό του Σύριζα και έχει δίκιο.
Οι ευρωπαϊκές χώρες έχουν υπογράψει τη Διεθνή Σύμβαση για τους Πρόσφυγες του 1951 και έχουν δεσμευτεί για την προστασία τους. Το διεθνές καθεστώς προστασίας των προσφύγων είναι γενναιόδωρο καθώς διαμορφώθηκε την επομένη του Δεύτερου Παγκοσμίου Πολέμου και είχε στόχο την προστασία των λιγοστών πολιτικών προσφύγων από την Ανατολική Ευρώπη. Η Ύπατη Αρμοστεία για του Πρόσφυγες του ΟΗΕ ανέλαβε για πρώτη φορά δράση για την περίθαλψη των 200.000 προσφύγων της Ουγγρικής Επανάστασης του 1956 που συνέτριψαν οι Σοβιετικοί.
Από τότε μέχρι σήμερα συνέβησαν πολλά και ενδιαφέροντα: οι πόλεμοι έγιναν κυρίως εμφύλιοι, οι εμφύλιοι πόλεμοι συμβαίνουν στην παγκόσμια περιφέρεια, τον πάλαι ποτέ Τρίτο Κόσμο, και είναι ιδιαίτερα καταστροφικοί ιδίως για τον άμαχο πληθυσμό, παράγοντας μεγάλους αριθμούς εκτοπισμένων. Ο μεγαλύτερος αριθμός εκτοπισμένων παραμένει εντός της χώρας της εμφύλιας διαμάχης. Ένα μέρος όμως περνάει τα σύνορα και γίνεται πρόσφυγας. Οι περισσότεροι των προσφύγων μιας σύγκρουσης παραμένουν στις όμορες χώρες με την ελπίδα της γρήγορης επιστροφής. Με άλλα λόγια, η συντριπτική πλειοψηφία των προσφύγων παράγεται στον Τρίτο Κόσμο και συνήθως παραμένει στον Τρίτο Κόσμο και, άρα, δεν αφορά τον Πρώτο και τις δεσμεύσεις που ανέλαβε το 1951.
Η συριακή κρίση υπενθύμισε τις υποχρεώσεις μας προς τους πρόσφυγες. Ένα εκατομμύριο Σύριοι πέρασαν στην Ευρώπη από το 2015 και μετά. Πολλοί Ευρωπαίοι δυστρόπησαν. Τόσο για τη διαδικασία όσο και για την ουσία. Οι σκηνές χάους στα ελληνικά νησιά και στην Ειδομένη τροφοδότησαν τον λαϊκισμό, την ξενοφοβία, τον εθνικισμό και, εν τέλει, τον αντι-ευρωπαϊσμό που εκδηλώθηκε στο βρετανικό δημοψήφισμα, στις ιταλικές εκλογές, στη νίκη του Ορμπάν στην Ουγγαρία, ακόμα και στη Γερμανία όπου η ακροδεξιά Αλτερνατίβα έγινε τρίτη δύναμη και αξιωματική αντιπολίτευση στην Ομοσπονδιακή Βουλή.
Η ευρω-τουρκική συμφωνία υπήρξε ένας συμβιβασμός που επιχειρεί να απαντήσει στα προβλήματα διαδικασίας και ουσίας του προσφυγικού. Όμως, περισσότερα γι΄ αυτή τη συμφωνία και την ανάγκη πλήρους εφαρμογής της αύριο.