12.7.2018
Ο Πρόεδρος Τραμπ ήρθε στην Ευρώπη, σε ένα ταξίδι που περιλαμβάνει έναν ενδιαφέροντα, αν μη τι άλλο, συνδυασμό συναντήσεων: ΝΑΤΟ, βασίλισσα της Μεγάλης Βρετανίας και Πούτιν. Το ερώτημα για τους Ευρωπαίους φιλελεύθερους είναι ένα: ως τι έρχεται; Ως πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών, της παλαιότερης και σημαντικότερης συμμάχου της Ευρώπη ή ως ηγέτης της «Ακροδεξιάς Διεθνούς»;
Συμπληρώνονται φέτος 100 χρόνια από το τέλος του Πρώτου Παγκόσμιου Πολέμου, τον οποίο οι ατλαντικές δυνάμεις της Βρετανίας και της Γαλλίας κέρδισαν, χάρη στη βοήθεια των Η.Π.Α. Πριν από 101 ακριβώς χρόνια, εκατοντάδες χιλιάδες Αμερικάνοι στρατιώτες αποβιβάστηκαν στο δυτικό μέτωπο και συνέβαλαν καθοριστικά στο αίσιο (αίσιο και για μας τους Έλληνες) τέλος του πολέμου. Έκτοτε, οι Η.Π.Α. δεν έπαψαν να ενδιαφέρονται και να επενδύουν, με αίμα και χρήμα, για τη διατήρηση της φιλελεύθερης δημοκρατίας στην Ευρώπη.
Σήμερα, ωστόσο, ο νέος Αμερικανός Πρόεδρος εμφανίζεται εχθρικός απέναντι στις φιλελεύθερες ευρωπαϊκές δημοκρατίες και στους ηγέτες τους. Καλά λόγια έχει όχι μόνο για τον Πούτιν αλλά και για τον Ορμπάν, τον Σαλβίνι και τον Κουρτς, ενώ είναι ιδιαίτερα εχθρικός προς τη Μέρκελ, την οποία κατηγορεί ως υπεύθυνη για την προσφυγική κρίση και για ένα σωρό άλλα πράγματα.
Δεν έχει δοθεί αρκετή προσοχή στα διεθνή δίκτυα των ακροδεξιών. Μπορεί η ρητορική τους να είναι ακραία εθνικιστική όμως η στρατηγική τους είναι συχνά διεθνιστική και στηρίζεται σε χρηματοδοτήσεις και πολιτική επιρροή από το εξωτερικό. Ο ευρωπαϊκός φιλελευθερισμός σήμερα πιέζεται πανταχόθεν: τόσο από τη Ρωσία, που είναι έτοιμη να παρέμβει στις ευρωπαϊκές εκλογές, όσο και από τον Τραμπ.
Σήμερα ξέρουμε ότι η Ρωσία προσπάθησε να εμποδίσει την εκλογή του Μακρόν, διασπείροντας τη φήμη περί της δήθεν ομοφυλοφιλίας του, προσφιλή και συνηθισμένη κατηγορία για το Κρεμλίνο. Ο Μακρόν αντέδρασε δυναμικά, κέρδισε τις εντυπώσεις και ακύρωσε τη ρωσική παρέμβαση. Ξέρουμε επίσης ότι η Ρωσία του Πούτιν έχει εκλεκτικές συγγένειες με τον Ορμπάν και μια σειρά από ακροδεξιά κόμματα όπως η Λίγκα. Ξέρουμε τέλος ότι παρενέβη δυναμικά υπέρ του Brexit στο βρετανικό δημοψήφισμα.
Τώρα μαθαίνουμε ότι και ο Τραμπ έχει παρόμοιες προτιμήσεις. Και πως και ο Τραμπ, όπως και ο Πούτιν, θα θέλανε να δουν τη διάλυση της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ώστε να συναλλάσσονται με κάθε έναν Ευρωπαίο ξεχωριστά και διμερώς, από θέση υπέρμετρης ισχύος.
Αυτό που μένει να δούμε είναι πως θα αντιδράσει η Ευρώπη. Θα συνεχίσει, για παράδειγμα, να χρηματοδοτεί την κλεπτοκρατία του Ορμπάν στην Ουγγαρία, ο οποίος από τη μια κατηγορεί τις Βρυξέλλες για κάθε τι και από την άλλη βασίζεται στις ευρωπαϊκές χρηματοδοτήσεις; Η Ευρώπη σε κάποιους τομείς, όπως στο διεθνές εμπόριο, είναι ενωμένη και πανίσχυρη. Μια συμφωνία με τη Λατινική Αμερική καταρχήν και, αργότερα, με την Κίνα ίσως έβαζε λίγο μυαλό στην Ουάσιγκτον.