22.1.2018
Τον Φεβρουάριο του 1920, το τελευταίο Οθωμανικό Κοινοβούλιο δημοσίευσε έξι αποφάσεις που έμειναν γνωστές ως το «Εθνικό Σύμφωνο». Οι αποφάσεις αυτές συγκρότησαν το μανιφέστο των Τούρκων εθνικιστών. Αφορούσαν τα εδάφη της ηττημένης Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και προέβλεπαν την παραμονή της Μοσούλης και της βόρειας Συρίας υπό τουρκική κυριαρχία.
Ο σημερινός Πρόεδρος της Τουρκίας, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, έχει αναφερθεί κατ’ επανάληψη στο Σύμφωνο για να κατηγορήσει τους ηγέτες που διαπραγματεύθηκαν την κατοπινή Συνθήκη της Λωζάνης, κατεξοχήν τον Ισμέτ Ινονού αλλά, ακόμα, και τον Μουσταφά Κεμάλ, για υποχωρητικότητα. Είναι πασίγνωστες οι δηλώσεις του Ερντογάν για τα «σύνορα της καρδιάς μας» αλλά και για την ανάγκη αναθεώρησης της Συνθήκης της Λωζάνης.
Σημειωτέον ότι η Τουρκία ήταν η μόνη χώρα που, ενώ ηττήθηκε στον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο, κατάφερε να ανατρέψει τη δυσμενή Συνθήκη των Σεβρών του 1920 με μια νέα της Λωζάνης το 1923, σε αντίθεση με τις επιδιώξεις άλλων ηττημένων, όπως η Βουλγαρία και η Ουγγαρία. Αργότερα, η προσπάθεια της υπό τον Χίτλερ Γερμανίας, να μιμηθεί το παράδειγμα της Τουρκίας και να αναθεωρήσει τη Συνθήκη των Βερσαλλιών, οδήγησε στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο.
Παρά την επιτυχία της Λωζάνης, η σημερινή Τουρκία δεν δείχνει ικανοποιημένη και ο τουρκικός αναθεωρητισμός, με πρόσχημα την πάταξη της κουρδικής τρομοκρατίας, ενισχύεται. Η Τουρκία είναι έτοιμη να εισβάλει σε νέες περιοχές της Συρίας υπό τον έλεγχο των Κούρδων, εκμεταλλευόμενη τη σταδιακή αποχώρηση των Αμερικανών.
Ο Ερντογάν χρησιμοποίησε αριστοτεχνικά τη δολοφονία του δημοσιογράφου Τζαμάλ Κασόγκι από το Σαουδαραβικό καθεστώς για να εκμαιεύσει τη συνεργασία της Ουάσιγκτον. Φαίνεται πως οι τουρκικές μυστικές υπηρεσίες έχουν αποδείξεις για την εμπλοκή τους Σαουδάραβα διαδόχου, Μοχάμεντ Μπιν Σαλμάν, στη δολοφονία. Η Άγκυρα απέφυγε να τις δημοσιεύσει σε αντάλλαγμα της σιωπηρής ανοχής των Ηνωμένων Πολιτειών στα σχέδιά τους στη Συρία. Η Ουάσιγκτον ευελπιστεί ότι η Ρωσία θα βάλει κάποιο φραγμό στις ορέξεις των Τούρκων, διαφυλάσσοντας την εδαφική ακεραιότητα της Συρίας.
Η πολιτική συμμαχία του Ερντογάν με τους ακραίους Τούρκους εθνικιστές έχει, στο μεταξύ, αναβαθμιστεί, ενόψει των κρίσιμων τοπικών εκλογών του Μαρτίου. Ο Ερντογάν πιέζεται οικονομικά και πολιτικά, καθώς η τουρκική οικονομία έχει προσγειωθεί από το καλοκαίρι και μετά στην ύφεση. Μια νίκη στη Μέση Ανατολή μπορεί να αναβαθμίσει τη δημοτικότητά του και να επιβεβαιώσει την απόλυτη πολιτική του κυριαρχία στο εσωτερικό της Τουρκίας.
Αξίζει να σημειωθεί ότι οι τουρκικές εφημερίδες έχουν πολλαπλασιάσει τα δημοσιεύματά τους για το «Εθνικό Σύμφωνο», με χάρτες που περιλαμβάνουν τη Δυτική Θράκη και τα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου σε αυτό. Μια αποτυχία στη Συρία, μπορεί να στρέψει το τουρκικό ενδιαφέρον αλλού;