Το έγκλημα των εγκλημάτων, 1915-2024

Οι τελευταίες ημέρες είναι γεμάτες από επετείους, όχι πάντα ευχάριστες. Η 21η Απριλίου ήταν η επέτειος του τελευταίου στρατιωτικού πραξικοπήματος στην Ευρώπη που ανέτρεψε μια κοινοβουλευτική κυβέρνηση, το 1967, και βύθισε τη χώρα στον αυταρχισμό και την παρακμή. Υπό αυτή την έννοια ανήκε στο “χθες” και “αλλού” (περισσότερο στη Λατινοαμερικανική ή Αφρικανική περιφέρεια) και αποτέλεσε την κατεξοχήν εκδήλωση του ελληνικού πολιτικού μετεμφυλιακού αναχρονισμού.

Η 23η Απριλίου είναι η ημέρα θανάτου του Κωνσταντίνου Καραμανλή, το 1998. Ο Καραμανλής υπήρξε ο πιο εμβληματικός εκσυγχρονιστής ηγέτης της μεταπολεμικής Ελλάδας και αυτός που ανέλαβε το πιο απαιτητικό έργο, αυτό της θεμελίωσης μιας νέας, σταθερής και συμπεριληπτικής δημοκρατίας, το καλοκαίρι του 1974. Επιτέλεσε το έργο αυτό άψογα και κέρδισε δίκαια τον διεθνή έπαινο και θαυμασμό και την ευγνωμοσύνη όλων των Ελλήνων που πιστεύουν στη δημοκρατία και την ελευθερία.

Η ίδια ημέρα συμπίπτει με την προσφυγή της Ελλάδας στο ΔΝΤ το 2010, από το Καστελόριζο, από τον τότε πρωθυπουργό, Γιώργο Παπανδρέου. Η προσφυγή στο ΔΝΤ υπήρξε η έναρξη μιας δεκαετούς οικονομικής, πολιτικής και κοινωνικής περιπέτειας και ήταν το αποτέλεσμα του δημοσιονομικού λαϊκισμού που κυριάρχησε μετά το 1980. Η χώρα, ωστόσο, άντεξε και τώρα ανακάμπτει με ταχύτητα.

Σήμερα, ωστόσο, 24 Απριλίου είναι η επέτειος της έναρξης της πιο μαύρης ίσως σελίδας της νεότερης Μέσης Ανατολής που οδήγησε στη γενοκτονία των Αρμενίων της Μικράς Ασίας. Είναι η ημέρα που ο μισαλλόδοξος και φανατικός εθνικισμός των Νεοτούρκων, το 1915, συναντήθηκε με τις στρατιωτικές πιέσεις του Α’ Παγκόσμιου Πολέμου και οδήγησε σε κάτι πρωτοφανές για την ανθρωπότητα: τον συστηματικό, κρατικό αφανισμό ενός ολόκληρου λαού. Ο 20ος αιώνας, ο αιώνας συνάντησης του, μεταλλαγμένου και απογυμνωμένου από το αρχικά φιλελεύθερο πρόταγμά του, εθνικισμού με τη σύγχρονη τεχνολογία παρήγαγε κι άλλες παρόμοιες τραγωδίες, όπως, κατεξοχήν, το Ολοκαύτωμα των Εβραίων της Ευρώπης από τους Ναζί στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Δίκαια, μεταπολεμικά, η Γενοκτονία αναγνωρίστηκε ως το έγκλημα των εγκλημάτων.

Η Γενοκτονία των Αρμενίων ξεχωρίζει ως πρώτη. Ακολούθησε ο αφανισμός όλων των χριστιανικών πληθυσμών της Μικράς Ασίας, κάτι που εμείς οι Έλληνες το γνωρίζουμε καλά, με τη Γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου και, συνολικά, του μικρασιατικού ελληνισμού. Η ιστορική μνήμη δεν είναι εκδικητική αλλά παιδευτική και οφείλει να μας κάνει καλύτερους για να μην επαναλάβουμε τα λάθη και τις τραγωδίες του χθες. Το χρωστάμε στα θύματα αλλά και στα παιδιά μας, στις γενιές που πέρασαν και υπέφεραν αλλά και σε αυτές που έρχονται και πρέπει να έχουν ένα καλύτερο μέλλον.