Η σημερινή είναι η Παγκόσμια Ημέρα Μνήμης των Θυμάτων του Ολοκαυτώματος. Το έγκλημα των Ναζί εναντίον των Εβραίων της Ευρώπης και άλλων μειονοτήτων υπήρξε το φονικότερο και απεχθέστερο στην ανθρώπινη ιστορία.
Η αναπτυγμένη γραφειοκρατική και τεχνολογική υποδομή μιας βιομηχανικής χώρας τέθηκε, για πρώτη φορά, στην υπηρεσία ενός διαβολικού σχεδίου εξόντωσης.
Το γεγονός ότι το έγκλημα αυτό έλαβε χώρα στην καρδιά της Ευρώπης από έναν λαό, τον γερμανικό, που πρωταγωνίστησε στην εξακτίνωση του Διαφωτισμού και των αξιών του αποτελεί το κορυφαίο ιστορικό αίνιγμα. Πως ο Διαφωτισμός, που στόχευσε στη χειραφέτηση του ανθρώπου από τις προκαταλήψεις, στην ελευθερία μέσα από την παιδεία και στην αναγνώριση των θεμελιωδών δικαιωμάτων του ανθρώπου, αντιστράφηκε, σε μια από τις κοιτίδες του, και οδήγησε στην απόλυτη άρνησή του;
Πως ο επιστημονισμός και η πίστη στην ιδέα της προόδου οδήγησαν σε μια εγκληματική ψευδοθεωρία και ένα κίνημα εξόντωσης για τη δημιουργία μιας υποτιθέμενης νέας και “καθαρής” κοινωνίας;
Η Ελλάδα δεν απουσίασε από το έγκλημα. Η Θεσσαλονίκη, με την ευάριθμη προπολεμικά εβραϊκή της κοινότητα, είχε το μεγαλύτερο ποσοστό εξόντωσης σε όλη την Ευρώπη. Ιστορικές εβραϊκές κοινότητες σε άλλες πόλεις της Ελλάδας, που χρονολογούνταν από τους αρχαίους χρόνους, όπως το κήρυγμα του Απόστολου Παύλου αποδεικνύει (ο οποίος απευθύνονταν κατεξοχήν στους μονοθεϊστές, δηλαδή στους Εβραίους, της εποχής του), αφανίστηκαν.
Σε όλη αυτή την ανείπωτη τραγωδία ξεχωρίζει το κουράγιο κάποιων, που διακινδύνευσαν τα πάντα, για να σώσουν ένα τρομαγμένο παιδί, μια απελπισμένη μάνα, έναν νέο φυγάδα. Οι ιστορίες τους συγκλονίζουν και αποδεικνύουν τη δύναμη του ανθρώπινου πνεύματος απέναντι στον πιο τρομακτικό ολοκληρωτισμό.
Η σημερινή ημέρα είναι ημέρα μνήμης και περισυλλογής. Ιδίως για όλους τους Ευρωπαίους που περηφανεύονται για τον αναπτυγμένο πολιτισμό της ηπείρου μας. Η Ευρώπη της νεότερης εποχής δεν είναι μόνο ο Βολταίρος, ο Καντ και ο Μπετόβεν. Είναι και το Άουσβιτς κι αυτό πρέπει να μας κάνει ταπεινούς (όταν κουνάμε το δάχτυλο στους άλλους) και να είμαστε σε εγρήγορση (γιατί οι αρνητές και οι σχετικιστές καραδοκούν).
Στις φωτογραφίες:
1. Έλληνες Εβραίοι στη Θεσσαλονίκη κατά τη διάρκεια της κατοχής και πριν τη μεταφορά τους στο Άουσβιτς-Μπίρκεναου.
2. Ο δημόσιος εξευτελισμός 9.000 Εβραίων ανδρών της Θεσσαλονίκης, στη σημερινή πλατεία Ελευθερίας, στις 11 Ιουλίου του 1942.
3. Μία από τις “Sonderkommando photographs”, που τράβηξε, ως κρατούμενος στο Άουσβιτς, ο Λαρισαίος Ανθυπολοχαγός, Αλβέρτος Ερρέρα. Οι συνολικά τέσσερις φωτογραφίες του, είναι οι μοναδικές που δείχνουν “ζωντανά” την εξόντωση μέσα στα στρατόπεδα συγκέντρωσης. Ο Αλβέρτος Ερρέρα δολοφονήθηκε το 1944.
