12.8.2018
Οι ελληνο-ρωσικές σχέσεις διέρχονται μια κρίση χωρίς προηγούμενο, τουλάχιστον όσο μπορεί να θυμάται κανείς. Η πρόσφατη ανακοίνωση του ελληνικού ΥΠΕΞ ήταν ασυνήθιστα οξεία. Τι πραγματικά συμβαίνει και τι κρύβεται πίσω από τη σύγκρουση;
Ας δούμε τα δεδομένα μέχρι τώρα. Η Ρωσία είναι μια μεγάλη δύναμη με την οποία η Ελλάδα έχει ιστορικές σχέσεις. Η σημερινή κυβέρνηση υπήρξε στο παρελθόν εξαιρετικά φιλική με τη Ρωσία και είχε, κατά καιρούς, κατηγορηθεί ότι «πρακτορεύει» τα ρωσικά συμφέροντα στο ΝΑΤΟ και την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Ταυτόχρονα, η Ρωσία δεν θέλει την εξομάλυνση των σχέσεων της Ελλάδας με την ΠΓΔΜ και την ένταξη της τελευταίας στο ΝΑΤΟ. Η Ρωσία έχει παρέμβει στα εσωτερικά πολλών ξένων χωρών και διατηρεί ισχυρά ερείσματα στην Ελλάδα για να το κάνει κι εδώ.
Όμως, παρεμβάσεις στα εσωτερικά μας είχαμε και παλαιότερα και, μάλιστα, και από άλλες δυνάμεις αλλά ουδέποτε είχε δημιουργηθεί μια ανάλογη κρίση. Τέλος, η ρήξη με τη Ρωσία μπορεί να ικανοποιεί κάποιους στη Δύση αλλά δεν συνεπάγεται απαραίτητα την αμερικανική και ευρωπαϊκή στήριξη. (Άλλωστε, δεν μπορεί να υπολογίζεις στην αμερικανική υποστήριξη όταν, κατ’ επανάληψη, επιχειρείς να καλομεταχειριστείς καταδικασμένους τρομοκράτες, προκαλώντας, για πολλοστή φορά, τη σφοδρή αντίδραση της αμερικανικής κυβέρνησης). Άρα, το ερώτημα παραμένει: τι στα αλήθεια συμβαίνει;
Είναι δύσκολο να απαντήσει κανείς για δυο κυρίως λόγους: η απόφαση για κλιμάκωση φαίνεται πως πάρθηκε προσωπικά από τον Έλληνα ΥΠΕΞ, Νίκο Κοτζιά, χωρίς υπηρεσιακή εισήγηση και, ταυτόχρονα, η κυβέρνηση επικαλείται τη ρωσική ανάμειξη χωρίς να δημοσιεύει τα τεκμήρια που την αποδεικνύουν.
Πρόκειται, με άλλα λόγια, για μια ακόμα άσκηση προσωπικής διπλωματίας που, όπως και σε τόσα άλλα θέματα, όπως, για παράδειγμα, συνέβη και με το Μακεδονικό, αφήνει στο περιθώριο τους κατεξοχήν ειδικούς, την ίδια τη διπλωματική υπηρεσία της χώρας.
Ταυτόχρονα, η έλλειψη πληροφόρησης από την πλευρά της κυβέρνησης για ένα τόσο σοβαρό θέμα επιτρέπει την ανάπτυξη μιας σειράς από σενάρια. Ένα από τα πλέον διαδεδομένα, το οποίο είναι ιδιαίτερα προσφιλές στις Βρυξέλλες, αναφέρει ότι η υπερ-αντίδραση των Κοτζιά-Αλέξη Τσίπρα οφείλεται στο γεγονός ότι τρεις βουλευτές του Σύριζα και δυο των ΑΝΕΛ ήταν έτοιμοι να λιποτακτήσουν για το Μακεδονικό και να αποσύρουν την εμπιστοσύνη τους στην κυβέρνηση, προκαλώντας άμεσες πολιτικές εξελίξεις. Η καταγγελία του ρωσικού δακτύλου ακύρωσε προς το παρόν το σενάριο αυτό και επέτρεψε στον Τσίπρα και στον υπουργό του να συνεχίσουν.
Κανείς δεν μπορεί να είναι σίγουρος για το τι πραγματικά ισχύει. Όμως, δεν θα είναι η πρώτη φορά που το κομματικό υπερίσχυσε του εθνικού συμφέροντος.