Πραγματοποιήθηκε το Σάββατο 7 Οκτωβρίου στη Θεσσαλονίκη η 6η κατά σειρά Σύνοδος των κρατών – μελών της ομάδος MED5 (Ελλάδα, Ισπανία, Ιταλία, Κύπρος, Μάλτα), για το μεταναστευτικό.
Οι πέντε αυτές χώρες βρίσκονται στην πρώτη γραμμή της μεταναστευτικής πίεσης και του προβλήματος της παράνομης διακίνησης κι αυτό απαιτεί την όσο το δυνατόν στενότερη συνεργασία τους.
Το βράδυ της 6ης Οκτωβρίου ο κ. Καιρίδης ξεναγήθηκε στους χώρους του Μουσείου Βυζαντινού Πολιτισμού της Θεσσαλονίκης μαζί με τους ομολόγους του και στη συνέχεια παρέθεσε επίσημο δείπνο στο Μουσείο.
Της εργασίες της Συνόδου άνοιξε o Αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής κ. Μαργαρίτης Σχοινάς, ενώ απεύθυνε χαιρετισμό και η Επίτροπος Εσωτερικών Υποθέσεων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, κα Ylva Johansson, με μήνυμα της.
Στη Σύνοδο συμμετείχαν:
Ο Υπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου, κ. Δημήτρης Καιρίδης, ο οποίος και προέδρευσε,
Ο Υπουργός Εσωτερικών της Ισπανίας κ. Fernando Grande-Marlaska Gomez, ο οποίος προεδρεύει του Συμβουλίου των Υπουργών της ΕΕ το τρέχον εξάμηνο,
Ο Υπουργός Εσωτερικών της Ιταλίας, κ. Matteo Piantedosi,
Ο Υπουργός Εσωτερικών της Κύπρου, κ. Κωνσταντίνος Ιωάννου, και
Ο Υπουργός Εσωτερικών της Μάλτας, κ. Byron Camillieri.
Δ. Καιρίδης: «Ώρα για τολμηρές πρωτοβουλίες, στενότερη συνεργασία και περισσότερη Ευρώπη»
Καλωσορίζοντας τους ομολόγους του, ο κ. Καιρίδης χαιρέτισε τη σημαντική πρόοδο που έχει σημειωθεί για την ολοκλήρωση της διαπραγμάτευσης για το Ευρωπαϊκό Σύμφωνο για τη Mετανάστευση και συνεχάρη ιδιαιτέρως τον Ισπανό ομόλογό του κ. Fernando Grande-Marlaska Gomez για τον εποικοδομητικό ρόλο της Ισπανικής Προεδρίας και τον Ιταλό ομόλογό του κ. Matteo Piantedosi για την αποφασιστική συμβολή της Ιταλίας στην επίτευξη μιας καταρχήν συμφωνίας, έστω και χωρίς ομοφωνία αλλά με αυξημένη πλειοψηφία.
Ο κ. Καιρίδης ανέφερε ότι στην Ελλάδα η αύξηση ξεκίνησε από το 2022 όταν οι παράνομες αφίξεις διπλασιάστηκαν σε σχέση με το 2021 και συνεχίζεται ακόμα πιο έντονα το 2023. Παρόλα αυτά, χάρη στο εθνικό σύστημα υποδοχής και ασύλου, η διαχείριση του αυξημένου αριθμού αιτούντων άσυλο έχει γίνει με αποτελεσματικό και ανθρώπινο τρόπο και με ασφάλεια τόσο γι’ αυτούς όσο και για τις τοπικές κοινωνίες.
Ο κ. Καιρίδης τόνισε ότι το βασικό ζητούμενο είναι να διαχειριστούμε την παράνομη μετανάστευση με νόμιμο τρόπο, σύμφωνα με τις διεθνείς δεσμεύσεις και τις ανθρωπιστικές αξίες της Ευρώπης. Οι Ευρωπαίοι πολίτες απαιτούν και δικαιούνται λύσεις αντί για κραυγές και αφέλειες, σε ένα πρόβλημα που είναι περίπλοκο και που εύκολα καθίσταται αντικείμενο λαϊκιστικής εκμετάλλευσης και διχασμού.
Οι πολιτικές δυνάμεις της φιλελεύθερης δημοκρατίας και του ορθού λόγου, όπως κατεξοχήν εκπροσωπούνται από τους συμμετέχοντες στη Σύνοδο υπουργούς, οφείλουν να συνειδητοποιήσουν ότι η μάχη για μια αποτελεσματική μεταναστευτική πολιτική είναι ταυτόχρονα και μάχη για τη διάσωση της ευρωπαϊκής ιδέας και ενότητας.
Επιγραμματικά, ο κ. Καιρίδης περιέγραψε τις συνιστώσες μιας τέτοιας αποτελεσματικής μεταναστευτικής πολιτικής που περιλαμβάνει:
- Αυστηρή και αποτελεσματική φύλαξη των εξωτερικών συνόρων της Ένωσης,
- Γρήγορη και αξιόπιστη διαδικασία ασύλου, με ταυτόχρονες επιστροφές, χωρίς καθυστερήσεις, όσων οι αιτήσεις ασύλου απορρίπτονται,
- Ενίσχυση της ευρωπαϊκής αλληλεγγύης και της ευρωπαϊκής χρηματοδότησης των χωρών πρώτης υποδοχής,
- Συνεργασία με τις χώρες προέλευσης αλλά και τις όμορες χώρες διέλευσης, όπως, για παράδειγμα, είναι η Τουρκία, για την από κοινού καλύτερη αντιμετώπιση της παράνομης διακίνησης,
- Πάταξη των εγκληματικών δικτύων των διακινητών και όσων τους διευκολύνουν,
- Δημιουργία ανθρωπιστικών διαδρόμων για την υποβολή, εξέταση και απονομή ασύλου πριν και χωρίς την εμπλοκή των κυκλωμάτων των διακινητών,
- Δημιουργία ή διεύρυνση των νόμιμων οδών εργασιακής κινητικότητας και μετανάστευσης για την κάλυψη των κενών στην αγορά εργασίας των ευρωπαϊκών οικονομιών.
Ο κ. Καιρίδης κατέληξε ότι η σημερινή κατάσταση είναι απαράδεκτη και δεν μπορεί να διαιωνιστεί καθώς η συντριπτική πλειοψηφία των Ευρωπαίων ψηφοφόρων δεν δέχονται να καθορίζουν οι διακινητές ποιος μπαίνει και ποιος δεν μπαίνει στην Ευρώπη. Είναι η ώρα για τολμηρές πρωτοβουλίες, στενότερη συνεργασία και περισσότερη Ευρώπη. Όπως λέει, χαρακτηριστικά, και ο λογότυπος της φετινής Συνόδου στη Θεσσαλονίκη, τώρα χρειάζονται «ευρωπαϊκές λύσεις για την κοινή μεταναστευτική πρόκληση».
Κοινή δήλωση των Υπουργών Μετανάστευσης των χωρών του MED5 (Ελλάδα, Ισπανία, Ιταλία, Κύπρος και Μάλτα)
Στην αναγκαιότητα της άμεσης ολοκλήρωσης των διαπραγματεύσεων για το νέο Σύμφωνο για τη Μετανάστευση και το Άσυλο, συμφώνησαν οι Υπουργοί Μετανάστευσης (και Εσωτερικών) των πέντε κρατών – μελών του MED5, που συμμετείχαν στις εργασίες της 6ης Συνόδου που πραγματοποιήθηκε σήμερα στη Θεσσαλονίκη.
Συγκεκριμένα, οι Υπουργοί Ελλάδος, Ισπανίας, Ιταλίας, Κύπρου και Μάλτας καλούν την Ευρωπαϊκή Ένωση να προχωρήσει γρήγορα προς την κατεύθυνση της δημιουργίας ενός ισχυρού και αποτελεσματικού συστήματος διαχείρισης της μεταναστευτικής πρόκλησης, ικανού να παρέχει ρεαλιστικές και βιώσιμες λύσεις.
Τις εργασίες της Συνόδου των MED5 άνοιξε ο Αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής κ. Μαργαρίτης Σχοινάς ο οποίος σε σύντομη ομιλία του υπογράμμισε ότι βρισκόμαστε ενώπιον μίας κρίσιμης στιγμής «ή τώρα, ή ποτέ» και πως μπορεί να μην προτείνουμε ένα τέλειο σύστημα, αλλά καλύτερα ένα ατελές, παρά η σημερινή κατάσταση χωρίς καθόλου σύστημα.
Επίσης, η Επίτροπος Εσωτερικών Υποθέσεων κα Ylva Johansson στο μήνυμά της, επισήμανε ότι η Ευρώπη δεν πρόκειται και δεν θα ζήσει ξανά την κρίση του 2015. Τότε «δεν είχαμε ούτε τα εργαλεία ούτε τις πολιτικές για την αντιμετώπιση του προβλήματος σε αντίθεση με σήμερα».
Ο Έλληνας Υπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου και προεδρεύων της Συνόδου κ. Δημήτρης Καιρίδης, κατά την πρωτολογία του, περιέγραψε τον ρόλο της Τουρκίας ως διεθνούς κόμβου παράνομης μετανάστευσης αλλά και χώρας κλειδί για την αντιμετώπισή της και ενημέρωσε τους ομολόγους του για τις πρόσφατες επαφές της ελληνικής με την τουρκική πλευρά προκειμένου να διευκολυνθεί η καλύτερη συνεργασία τους.
Ο Ιταλός Υπουργός Εσωτερικών, κ. Matteo Piantedosi, επισήμανε ότι το κύριο πρόβλημα για την Ιταλία προέρχεται από την Τυνησία που έχει καταστεί χώρα διέλευσης για όλη τη δυτική Αφρική και το Σαχέλ, καθώς μόνο το 1/6 των προερχόμενων από την Τυνησία είναι Τυνήσιοι και όλοι οι υπόλοιποι προέρχονται από την υποσαχάρια Αφρική.
Ο Υπουργός Εσωτερικών της Ισπανίας, κ. Fernando Grande-Marlaska Gomez, διευκρίνισε ότι αν και υπάρχει καλή συνεργασία με το Μαρόκο, τις τελευταίες εβδομάδες, παρατηρείται μεγάλη αύξηση ροών προς τα Κανάρια νησιά από τη Σενεγάλη, εξαιτίας της αναστάτωσης που επικρατεί στη δυτικοαφρικανική αυτή χώρα.
Ο Κύπριος Υπουργός Εσωτερικών, κ. Κωνσταντίνος Ιωάννου, εξήγησε πως υπάρχει μείωση των αφίξεων από τα Κατεχόμενα αλλά μεγάλος προβληματισμός για την αύξηση των ροών από τον Λίβανο και τη Συρία δια θαλάσσης.
Τέλος, o Υπουργός Εσωτερικών της Μάλτας, κ. Byron Camillieri τόνισε ότι το κύριο πρόβλημα της Μάλτας προέρχεται από τη Λιβύη.
Ειδικότερα στο κοινό ανακοινωθέν των συμπερασμάτων της Συνόδου των MED5, επισημαίνονται μεταξύ άλλων τα εξής:
– Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρέπει να διαπραγματευτεί νέες στρατηγικές εταιρικές σχέσεις και αμοιβαία επωφελείς ρυθμίσεις με βασικές τρίτες χώρες προέλευσης και διέλευσης.
– Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρέπει να εγγυηθεί την πλήρη εφαρμογή των εταιρικών σχέσεων και ρυθμίσεων με τρίτες χώρες, με σκοπό την ανάσχεση των παράνομων αναχωρήσεων, την εξάρθρωση των δικτύων των διακινητών, την αποφασιστική καταπολέμηση του οργανωμένου εγκλήματος και την αύξηση του ποσοστού επιστροφών.
– Τα κράτη-μέλη του MED5 επιβεβαιώνουν την κοινή δέσμευση τους για την προστασία των εξωτερικών συνόρων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο και τις αρχές της ΕΕ.
– Τα κράτη-μέλη του MED5 επιβεβαιώνουν τον ρόλο του FRONTEX στην ενίσχυση της προσπάθειας των κρατών-μελών της ΕΕ να προστατεύσουν τα σύνορα τους και καλούν την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να διαθέσει προς τον εν λόγω οργανισμό επαρκείς πόρους.
– Τα κράτη-μέλη του MED5 καταδικάζουν κάθε απόπειρα εργαλειοποίησης του μεταναστευτικού ζητήματος για την δημιουργία υβριδικών απειλών από τρίτες χώρες ή μη κρατικούς μηχανισμούς. Τα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ πρέπει να είναι ανθεκτικά, συμπεριλαμβανομένης και της Πράσινης Γραμμής στην Κύπρο, η οποία ωστόσο δεν συνιστά σύνορο.
– Τα κράτη-μέλη του MED5 δεσμεύονται να αντιμετωπίσουν τις βαθύτερες αιτίες της μετανάστευσης και υποστηρίζουν την προώθηση νόμιμων οδών προκειμένου να μειωθεί η παράνομη μετανάστευση και να ενισχυθεί η ομαλή και ασφαλής μετανάστευση, προς όφελος όλων των εμπλεκόμενων μερών.
– Τα κράτη-μέλη του MED5 τονίζουν τη σημασία των επιστροφών ως βασικού πυλώνα της μεταναστευτικής πολιτικής της Ένωσης, συμπεριλαμβανομένων των υποβοηθούμενων εθελοντικών επιστροφών. Επαναλαμβάνουν την ανάγκη να ενταθούν οι προσπάθειές για την επιστροφή υπηκόων τρίτων χωρών που δεν έχουν νόμιμο δικαίωμα παραμονής στην Ένωση και καλούν την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να αναλάβει ενισχυμένη δράση για να διασφαλίσει ότι οι τρίτες χώρες συμμορφώνονται με τις νομικές ή συμφωνημένες δεσμεύσεις τους για επανεισδοχή και επιστροφή.
Στο πλαίσιο του πρωταγωνιστικού ρόλου που διαδραματίζει η νότια Ευρώπη στη διαμόρφωση μιας αποτελεσματικής ευρωπαϊκής μεταναστευτικής πολιτικής, οι Υπουργοί του MED5 συμφώνησαν στη δημιουργία μιας ομάδας εργασίας ειδικών για τη μελέτη και αξιολόγηση καινοτόμων ιδεών και προτάσεων που θα προωθούν ευρωπαϊκές λύσεις για την κοινή μεταναστευτική πρόκληση. Η σχετική έκθεση αυτής της ομάδας εργασίας θα παρουσιαστεί στην επόμενη σύνοδο του MED5 που θα διεξαχθεί στην Ισπανία το 2024.
Ημέρα 1η – Ξενάγιση και δείπνο στο Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού της Θεσσαλονίκης
Ημέρα 2η
