- Πώς η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία επηρεάζει γεωστρατηγικά τη Μεσόγειο;
Η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία πυροδότησε τεκτονικές αλλαγές σε πλανητικό επίπεδο. Η διεθνής κοινωνία κλήθηκε να πάρει θέση σε μια κατάφωρη παραβίαση του διεθνούς δικαίου και της διεθνούς νομιμότητας. Ο πόλεμος στην Ουκρανία συνδέεται με τις εξελίξεις στη Μεσόγειο κι έχει να κάνει με την εξασθένιση της παρουσίας των ΗΠΑ και την καθυστέρηση της Ευρώπης να αφυπνιστεί γεωστρατηγικά. Γι’ αυτό τον λόγο, η ελληνική κυβέρνηση πήρε ξεκάθαρη θέση ενάντια σε κάθε είδους αναθεωρητισμό. Και πρωτοστάτησε στη συσπείρωση της δυτικής συμμαχίας και στη συνειδητοποίηση από τους Ευρωπαίους εταίρους μας ότι πέρα από την ήπια ισχύ, η Ε.Ε. χρειάζεται και τη στρατιωτική ισχύ για την υπεράσπιση των αξιών και των συμφερόντων της.
- Πιστεύετε ότι έχει αναβαθμιστεί ο ρόλος της Τουρκίας η οποία αρνείται να εφαρμόσει κυρώσεις κατά της Ρωσίας αλλά ταυτόχρονα παριστάνει και το διαμεσολαβητή;
Γίνεται πολύς λόγος στην πατρίδα μας, συχνά με κάποιο υπέρμετρο άγχος και βιασύνη, για την υποτιθέμενη αναβάθμιση της Τουρκίας. Προφανώς, η Τουρκία έχει μια σειρά από «χαρτιά» να παίξει και, προφανώς, επιδιώκει να αξιοποιήσει την ουκρανική κρίση για να ενισχύσει τα διεθνή της ερείσματα.
Όμως, θα ήταν λάθος να παρασυρόμαστε από την τουρκική προπαγάνδα. Ο Πρόεδρος Ερντογάν προσπάθησε να συναντηθεί με τον Πρόεδρο Μπάιντεν στην πρόσφατη σύνοδο του ΝΑΤΟ αλλά δεν τα κατάφερε, την ίδια ώρα που οι Αμερικανοί συνομιλούν με όλους, ακόμα και με τον Μαδούρο και, βέβαια, με το Ιράν. Ταυτόχρονα, όχι μόνο η πώληση των F35 αλλά και η αναβάθμιση των F16 παραμένουν παγωμένες από τις ΗΠΑ, με επιμονή του Κογκρέσου. Και, βέβαια, ο αγωγός EastMed επανήλθε στο τραπέζι και το περίφημο non paper του Στέητ Ντιπάρτμεντ, για το οποίο τόσος λόγος έγινε εδώ, θεωρείται ως μη γενόμενο.
Άρα, δεν πρέπει να βιαζόμαστε. Αλλά, φυσικά, ούτε να εφησυχάζουμε. Η θέση της Ελλάδας είναι θέση αρχών αλλά εξυπηρετεί και το εθνικό συμφέρον. Γιατί το ζητούμενο δεν είναι να «κερδίσουμε» τη στήριξη της καθημαγμένης Ουκρανίας, όσο ευπρόσδεκτη κι αν είναι αυτή, αλλά να επιβεβαιώσουμε τη συσπείρωση της πανίσχυρης Δύσης, απέναντι στους αναθεωρητές και στους αμφιταλαντευόμενους.
Εν τέλει, είναι αστείο να θεωρεί κανείς ότι η Τουρκία μπορεί να επηρεάσει τη Ρωσία. Αυτό μπορεί ίσως να το κάνει η Κίνα. Το σημερινό γεωστρατηγικό παίγνιο απαιτεί άλλα μεγέθη, πολύ πέραν του τουρκικού μικρομεγαλισμού.
- Η διάρκεια του πολέμου ποιες επιπτώσεις θα έχει στις οικονομίες των ευρωπαϊκών χωρών και ειδικά της Ελλάδας;
Ο πόλεμος φέρνει φτώχεια. Αυτός είναι συνήθως ο κανόνας. Για μας, θα φέρει μια επιβράδυνση του ρυθμού ανάπτυξης και μια περαιτέρω άνοδο του πληθωρισμού. Προφανώς, ο μέσος πολίτης και, ιδίως, τα λαϊκά εισοδήματα αλλά και, συνολικά, η παραγωγή θα πιεστούν. Κυρίως, από την άνοδο της διεθνούς τιμής της ενέργειας. Η κυβέρνηση θα εξαντλήσει όλα τα δημοσιονομικά περιθώρια για την προστασία της κοινωνίας. Αλλά, τίποτα δεν μπορεί να εξαλείψει εντελώς τις αρνητικές συνέπειες του πολέμου ενώ ταυτόχρονα πρέπει να κρατάμε δυνάμεις γιατί δεν ξέρουμε πώς θα εξελιχθούν τα πράγματα, πόσο θα διαρκέσει η σύγκρουση, αν υπάρξει περαιτέρω κλιμάκωση, μέσα σε ένα κλίμα τεράστιας αβεβαιότητας.
- Πολύς λόγος γίνεται τελευταία για κοιτάσματα Νότια της Κρήτης και στο Ιόνιο. Με δεδομένο το παράνομο Τουρκολιβυκό Σύμφωνο μπορεί η Ελλάδα να προχωρήσει σε εξορύξεις στις συγκεκριμένες περιοχές;
Ο πόλεμος στην Ουκρανία επανέφερε πιεστικά το ζήτημα της ενεργειακής απεξάρτησης της Ευρώπης από τη Ρωσία. Και, αναζωπύρωσε το ενδιαφέρον τόσο για τον EastMed όσο και για τυχόν εναλλακτικά κοιτάσματα, όπως αυτά που αναφέρατε. Η Ελλάδα οφείλει να επιταχύνει τις έρευνες. Αλλά, πριν την Τουρκία, οφείλει να λύσει τα όποια γραφειοκρατικά ή άλλα εμπόδια τις καθυστερούν, όπως η εκκρεμότητα των δικαστικών προσφυγών στο Συμβούλιο της Επικρατείας. Από κει και πέρα, το διεθνές κλίμα που διαμορφώνεται, μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, δεν ευνοεί ούτε τις τουρκικές παρανομίες ούτε τις όποιες τουρκικές αντιδράσεις απέναντι στην άσκηση των κυριαρχικών μας δικαιωμάτων, που προβλέπονται από το διεθνές δίκαιο, και που εξυπηρετούν ευρύτερα ευρωπαϊκά και δυτικά συμφέροντα.
- Αμερικανοί αναλυτές θεωρούν πιθανό ένα νέο πολεμικό μέτωπο ανάμεσα στην Αρμενία και στο Αζερμπαϊτζάν ενώ δεν αποκλείουν και όξυνση στο Κόσσοβο. Εκτιμάτε ότι είναι ενδεχόμενη μια γενικευμένη σύρραξη που θα επηρεάσει άμεσα τα Βαλκάνια και την Ελλάδα;
Έχετε πολύ δίκαιο που το επισημαίνετε. Η Αρμενία αντιμετωπίζει αυξημένη πίεση από την τουρκο-αζερική συμμαχία, εξαιτίας της διάσπασης της προσοχής της Ρωσίας. Η αντίστιξη με τους κινδύνους που αντιμετωπίζει η Αρμενία από την τουρκο-αζερική επιθετικότητα επιβεβαιώνει την ορθότητα της ελληνικής στρατηγικής. Η Ελλάδα, χάρη στη συμμαχία της με την ισχυρή Δύση, ισχυροποιείται και δεν αφήνει περιθώρια για αντίστοιχη πίεση σε βάρος της. Γι’ αυτό και βλέπεται ότι ενώ στον Καύκασο η Τουρκία στηρίζει τον αζερικό αναθεωρητισμό, στα δυτικά και νότια της μάλλον αποφεύγει την επανάληψη του 2020, χωρίς, φυσικά, και να αλλάζει ουσιαστικά.
Τέλος, στα Βαλκάνια υπάρχει πάντα κίνδυνος. Είναι μια εξαιρετικά ευαίσθητη περιοχή με ανοιχτά ακόμα ζητήματα και ισχυρή παρουσία των αντι-ευρωπαϊκών δυνάμεων της Ρωσίας και της Τουρκίας. Γι’ αυτό και η Ευρώπη, που έχει επενδύσει πάρα πολλά στην περιοχή, θα πρέπει να ανασκουμπωθεί για να μην αφήσει περιθώρια σε «ατακτούντες» μέσα στην ίδια της την «αυλή», που είναι τα Βαλκάνια.