Βρέθηκα, αυτό το Σαββατοκύριακο, στην Οδησσό, το μεγάλο λιμάνι της Μαύρης Θάλασσας με την τόσο έντονη ελληνική σφραγίδα καθώς εκεί το 1814 ιδρύθηκε η Φιλική Εταιρεία και οργανώθηκε η μεγάλη Ελληνική Επανάσταση. Αιτία ήταν το 2ο Black Sea Security Forum στο οποίο συμμετείχαν πολιτικοί και αναλυτές από όλη την Ευρώπη και την Αμερική.
Η Οδησσός εντυπωσιάζει με την περίτεχνη αρχιτεκτονική των κτιρίων της από τον 19ο αιώνα, πολλά εκ των οποίων οφείλουν την ύπαρξή τους στον Έλληνα Δήμαρχο της, Γρηγόριο Μαρασλή. Ανοιχτόκαρδη, κοσμοπολίτικη και πολυφυλετική, καθώς σε αυτήν έζησαν, εκτός από τους Ουκρανούς, Έλληνες, Εβραίοι, Αρμένιοι, Ρώσοι, Βούλγαροι, και πολλοί Δυτικοί, η Οδησσός πλούτισε από το εμπόριο σιτηρών και παραμένει σήμερα το μόνο ελεύθερο λιμάνι της Ουκρανίας στη Μαύρη Θάλασσα.
Το σπίτι όπου ιδρύθηκε η Φιλική Εταιρεία, η πλατεία και η λεωφόρος των Ελλήνων, το Ελληνικό Πάρκο και η ελληνορθόδοξη εκκλησία της Αγίας Τριάδας, η προτομή του Μαρασλή, και πολλά άλλα μνημεία, υπενθυμίζουν την ισχυρή ελληνική παρουσία και τον ρόλο του Ελληνισμού της Μαύρης Θάλασσας στη δημιουργία και ανάπτυξή της. Κάθε Έλληνας, αλλά και κάθε ελεύθερος άνθρωπος, δεν μπορεί παρά να συγκινείται από το παρελθόν, αλλά και το παρόν, αυτής της πόλης, ιδίως αν είναι απόγονος Ελλήνων της Μαύρης Θάλασσας, όπως εγώ, με πατέρα γεννημένο στο Τουαψέ της Ρωσίας.
Η κεντρική πλατεία της πόλης, στην οποία μέχρι πρότινος δέσποζε το άγαλμα της Μεγάλης Αικατερίνης, της Τσαρίνας που κατέκτησε την Οδησσό από τους Οθωμανούς και θεμελίωσε τη σύγχρονη πόλη, έχει μετονομαστεί, όπως και η αντίστοιχη λεωφόρος, σε Λεωφόρο της Ευρώπης. Το δε άγαλμα, που περήφανα κοιτούσε προς τη Μαύρη Θάλασσα και συμβόλιζε την προαιώνια φιλοδοξία των Ρώσων για έξοδο στις ζεστές θάλασσες και τη Μεσόγειο, έχει αντικατασταθεί από μια ουκρανική σημαία περιτριγυρισμένη από φωτογραφίες των ηρώων πεσόντων Ουκρανών στρατιωτών στον σημερινό πόλεμο με τη Ρωσία. Η Αικατερίνη, αν και η ίδια γερμανικής καταγωγής, συμβολίζει τον ρωσικό ιμπεριαλισμό και πλήρωσε το τίμημα της βαρβαρότητας του Πούτιν, ακόμα και στην πόλη που φέρει ανεξίτηλη τη σφραγίδα της.
Ευχαριστώ τον Γενικό Πρόξενο της Ελλάδας, Χρήστο Ζαχαρόπουλο, για τη φιλοξενία καθώς και τον Χάικ που με πήγε και με έφερε στο Κισινάου της Μολδαβίας, μιας και ο εναέριος χώρος της Ουκρανίας παραμένει κλειστός. Αρμένιος ο ίδιος, μου μίλησε με θαυμασμό (αλλά και πίκρα) για την αντίσταση των Ουκρανών, σε αντίθεση με τη συνθηκολόγηση των δικών του στο Ναγκόρνο.
