Η Ε.Ε., έχει θέσει ως στόχο τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου κατά 50 έως 55% ως το 2030 και την επίτευξη κλιματικής ουδετερότητας ως το 2050.
Η χώρα μας, με προσωπική δέσμευση του Πρωθυπουργού κ. Κυριάκου Μητσοτάκη, ανήκει στη κατηγορία των πρωτοπόρων δεκατριών κρατών-μελών που έχουν δεσμευθεί για απεξάρτηση του μείγματος ηλεκτροπαραγωγής από τον λιγνίτη και το λιθάνθρακα έως το 2030. Η διαδικασία μετάβασης στην κλιματική ουδετερότητα, θα απαιτήσει έναν κοινωνικοοικονομικό μετασχηματισμό στις περιοχές που βασίζονται σε ορυκτά καύσιμα και βιομηχανίες υψηλής έντασης άνθρακα, λιθάνθρακα και λιγνίτη.
Στις 14 Ιανουαρίου, η ευρωπαϊκή επιτροπή παρουσίασε τη πρόταση κανονισμού για το ταμείο εθνικής μετάβασης, ως μέρος της ευρωπαϊκής πράσινης συμφωνίας, το οποίο δημιουργείται για να στηρίξει ακριβώς τις περιοχές της Ε.Ε., οι οποίες αναμένεται να επηρεαστούν σημαντικά από τη μετάβαση σε μια οικονομία χαμηλών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα. Η πανδημική κρίση, ενέτεινε την ανάγκη για βιώσιμη και πράσινη ανάκαμψη και παροχή στήριξης προς τις ευάλωτες περιοχές και οδήγησε στην αναθεωρημένη πρόταση της επιτροπής, η οποία ανακοινώθηκε στις 28 Μαΐου του 2020. Η αναθεωρημένη πρόταση, προβλέπει σημαντική αύξηση του προϋπολογισμού του ταμείου από τα 7,5 στα 40 δισεκατομμύρια ευρώ. Το ταμείο αυτό θα αποτελέσει μέρος του μηχανισμού δίκαιης μετάβασης, που περιλαμβάνει πόρους από το πρόγραμμα InvestEU και το μηχανισμό δανειοδότησης του δημόσιου τομέα.
Η σημερινή συζήτηση, λαμβάνει χώρα σε ένα κρίσιμο χρονικό σημείο της επεξεργασίας του κανονισμού, για τη θέσπιση του ταμείου δίκαιης μετάβασης. Στις 26 Ιουνίου, η Κροατική Προεδρία, εξασφάλισε μερική εξουσιοδότηση από το συμβούλιο. Στη διαπραγματευτική θέση του συμβουλίου, δεν περιλαμβάνονται ωστόσο οι οικονομικοί πόροι και οι δημοσιονομικές προβλέψεις που σχετίζονται με την επίτευξη συμφωνίας για το πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο 2021-2027. Παράλληλα, μόλις τη προηγούμενη εβδομάδα, η αρμόδια επιτροπή του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, η επιτροπή Περιφερειών, υπερψήφισε τη σχετική έκθεση, η οποία, μετά την έγκρισή της από την Ολομέλεια κατά τη σύνοδο του Σεπτεμβρίου, θα αποτελέσει τη θέση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στις τριμερείς διαπραγματεύσεις. Εισηγητής της έκθεσης αυτής είναι ο ευρωβουλευτής κ. Μανώλης Κεφαλογιάννης. Στο σημείο αυτό, θα ήθελα να υπογραμμίσω, τη σημασία της ανάληψης ενός τόσο σημαντικού φακέλου από έναν Έλληνα ευρωβουλευτή.
Ο κύριος Κεφαλογιάννης είναι σήμερα παρών. Είναι εισηγητής, λοιπόν, και κλήθηκε να εντάξει – κατά το δυνατόν – στο κείμενο που ψηφίστηκε τις απόψεις όλων των πολιτικών ομάδων, συμπεριλαμβανομένων και κρίσιμων για τη χώρα προτάσεων, όπως το κριτήριο της ταχύτητας με την οποία τα κράτη μέλη έχουν δεσμευθεί να απεξαρτητοποιηθούν από το λιγνίτη και τον λιθάνθρακα, τη μη περικοπή ή πόρων από τους προβλεπόμενους για την πολιτική συνοχής, αλλά και την αναγνώριση ιδιαιτεροτήτων των κρατών μελών, όπως η νησιωτικότητας που μας αφορά εμάς εδώ στην Ελλάδα άμεσα.
Βεβαίως, η πρόταση του ευρωπαϊκού κοινοβουλίου, είναι συνήθως η πλέον φιλόδοξη. Κατά τις τρεις διαπραγματεύσεις στις οποίες θα συμμετάσχει ο κύριος Κεφαλογιάννης, εκπροσωπώντας το ευρωπαϊκό κοινοβούλιο, θα υπάρξει νέος γύρος συζητήσεων αναφορικά με την επιλογή των κριτηρίων κατανομής των πόρων του ταμείου δίκαιης μετάβασης.
Χαίρομαι που δεν είναι ο μόνος ευρωβουλευτής κοντά μας και έχουμε και ευρωβουλευτή και από τον ΣΥΡΙΖΑ, τον αγαπητό κύριο Πέτρο Κόκκαλη.
Τα κριτήρια κατανομής που θα επιλεγούν είναι κρίσιμης σημασίας, προκειμένου να διασφαλιστεί προτεραιότητα στις περιφέρειες εκείνες που έχουν πιο σημαντικές και επείγουσες ανάγκες μετάβασης, όπως είναι για παράδειγμα η περιοχή της δυτικής Μακεδονίας και η Μεγαλόπολη.
Ολόκληρη η παρουσίαση της πρότασης του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για το Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης:
Ολόκληρη η κοινή Συνεδρίαση των Επιτροπών Ευρωπαϊκών Υποθέσεων και Προστασίας του Περιβάλλοντος για το Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης εδώ.
Το δελτίο τύπου της Βουλής εδώ.
Ακολουθεί απόσπασμα των πρακτικών της Συνεδρίασης:
ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΚΑΙΡΙΔΗΣ (Προεδρεύων των Επιτροπών):
“Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, αρχίζει η κοινή συνεδρίαση της Ειδικής Διαρκούς Επιτροπής Ευρωπαϊκών Υποθέσεων και της Ειδικής Μόνιμης Επιτροπής για την Προστασίας του Περιβάλλοντος, με θέμα ημερήσιας διάταξης, Εξέταση των προτάσεων κανονισμών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για τη θέσπιση του Ταμείου Δίκαιης Μετάβασης, στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας.
Τα μέλη των συναρμοδίων κοινοβουλευτικών επιτροπών θα ενημερώσουν ο Υφυπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, αρμόδιος για θέματα Ενέργειας και Φυσικών Πόρων, Γεράσιμος Θωμάς και ο Πρόεδρος της Συντονιστικής Επιτροπής του Σχεδίου Αναπτυξιακής Μετάβασης των Περιοχών της Δυτικής Μακεδονίας και της Μεγαλόπολης, κ. Κωστής Μουσουρούλης. Τους ευχαριστούμε αμφότερους που βρίσκονται σήμερα κοντά μας και γι’ αυτό που θα ακολουθήσει, ενημέρωση και συζήτηση.
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, όπως γνωρίζετε, η Ε.Ε., έχει θέσει ως στόχο τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου κατά 50 έως 55% ως το 2030 και την επίτευξη κλιματικής ουδετερότητας ως το 2050. Η χώρα μας, με προσωπική δέσμευση του Πρωθυπουργού κ. Κυριάκου Μητσοτάκη, ανήκει στη κατηγορία των πρωτοπόρων δεκατριών κρατών-μελών που έχουν δεσμευθεί για απεξάρτηση του μείγματος ηλεκτροπαραγωγής από τον λιγνίτη και το λιθάνθρακα έως το 2030. Η διαδικασία μετάβασης στην κλιματική ουδετερότητα, θα απαιτήσει έναν κοινωνικοοικονομικό μετασχηματισμό στις περιοχές που βασίζονται σε ορυκτά καύσιμα και βιομηχανίες υψηλής έντασης άνθρακα, λιθάνθρακα και λιγνίτη.
Στις 14 Ιανουαρίου, η ευρωπαϊκή επιτροπή παρουσίασε τη πρόταση κανονισμού για το ταμείο εθνικής μετάβασης, ως μέρος της ευρωπαϊκής πράσινης συμφωνίας, το οποίο δημιουργείται για να στηρίξει ακριβώς τις περιοχές της Ε.Ε., οι οποίες αναμένεται να επηρεαστούν σημαντικά από τη μετάβαση σε μια οικονομία χαμηλών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα. Η πανδημική κρίση, ενέτεινε την ανάγκη για βιώσιμη και πράσινη ανάκαμψη και παροχή στήριξης προς τις ευάλωτες περιοχές και οδήγησε στην αναθεωρημένη πρόταση της επιτροπής, η οποία ανακοινώθηκε στις 28 Μαΐου του 2020. Η αναθεωρημένη πρόταση, προβλέπει σημαντική αύξηση του προϋπολογισμού του ταμείου από τα 7,5 στα 40 δισεκατομμύρια ευρώ. Το ταμείο αυτό θα αποτελέσει μέρος του μηχανισμού δίκαιης μετάβασης, που περιλαμβάνει πόρους από το πρόγραμμα InvestEU και το μηχανισμό δανειοδότησης του δημόσιου τομέα.
Η σημερινή συζήτηση, λαμβάνει χώρα σε ένα κρίσιμο χρονικό σημείο της επεξεργασίας του κανονισμού, για τη θέσπιση του ταμείου δίκαιης μετάβασης. Στις 26 Ιουνίου, η Κροατική Προεδρία, εξασφάλισε μερική εξουσιοδότηση από το συμβούλιο. Στη διαπραγματευτική θέση του συμβουλίου, δεν περιλαμβάνονται ωστόσο οι οικονομικοί πόροι και οι δημοσιονομικές προβλέψεις που σχετίζονται με την επίτευξη συμφωνίας για το πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο 2021-2027. Παράλληλα, μόλις τη προηγούμενη εβδομάδα, η αρμόδια επιτροπή του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, η επιτροπή Περιφερειών, υπερψήφισε τη σχετική έκθεση, η οποία, μετά την έγκρισή της από την Ολομέλεια κατά τη σύνοδο του Σεπτεμβρίου, θα αποτελέσει τη θέση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στις τριμερείς διαπραγματεύσεις. Εισηγητής της έκθεσης αυτής είναι ο ευρωβουλευτής κ. Μανώλης Κεφαλογιάννης. Στο σημείο αυτό, θα ήθελα να υπογραμμίσω, τη σημασία της ανάληψης ενός τόσο σημαντικού φακέλου από έναν Έλληνα ευρωβουλευτή.
Ο κύριος Κεφαλογιάννης είναι σήμερα παρών. Είναι εισηγητής, λοιπόν, και κλήθηκε να εντάξει – κατά το δυνατόν – στο κείμενο που ψηφίστηκε τις απόψεις όλων των πολιτικών ομάδων, συμπεριλαμβανομένων και κρίσιμων για τη χώρα προτάσεων, όπως το κριτήριο της ταχύτητας με την οποία τα κράτη μέλη έχουν δεσμευθεί να απεξαρτητοποιηθούν από το λιγνίτη και τον λιθάνθρακα, τη μη περικοπή ή πόρων από τους προβλεπόμενους για την πολιτική συνοχής, αλλά και την αναγνώριση ιδιαιτεροτήτων των κρατών μελών, όπως η νησιωτικότητας που μας αφορά εμάς εδώ στην Ελλάδα άμεσα.
Βεβαίως, η πρόταση του ευρωπαϊκού κοινοβουλίου, είναι συνήθως η πλέον φιλόδοξη. Κατά τις τρεις διαπραγματεύσεις στις οποίες θα συμμετάσχει ο κύριος Κεφαλογιάννης, εκπροσωπώντας το ευρωπαϊκό κοινοβούλιο, θα υπάρξει νέος γύρος συζητήσεων αναφορικά με την επιλογή των κριτηρίων κατανομής των πόρων του ταμείου δίκαιης μετάβασης.
Χαίρομαι που δεν είναι ο μόνος ευρωβουλευτής κοντά μας και έχουμε και ευρωβουλευτή και από τον ΣΥΡΙΖΑ, τον αγαπητό κύριο Πέτρο Κόκκαλη.
Τα κριτήρια κατανομής που θα επιλεγούν είναι κρίσιμης σημασίας, προκειμένου να διασφαλιστεί προτεραιότητα στις περιφέρειες εκείνες που έχουν πιο σημαντικές και επείγουσες ανάγκες μετάβασης, όπως είναι για παράδειγμα η περιοχή της δυτικής Μακεδονίας και η Μεγαλόπολη.
Η συνεδρίαση μας έχει ως στόχο, πέραν της ενημέρωσης των βουλευτών, να ενισχύσει την εθνική διαπραγματευτική θέση στο συμβούλιο, ενδεχομένως, και το υπογραμμίζω αυτό κλείνοντας και με τη διατύπωση γνώμης κατά το άρθρο 41 β του κανονισμού της βουλής.
Αυτά τα ολίγα είχα εγώ να σας πω εισαγωγικά και να περάσουμε αμέσως στον Υπουργό μας για την πρωτολογία και την εισήγησή του και στη συνέχεια θα έχουμε την ευκαιρία να ανοίξουμε συζήτηση. Παρακαλώ, τον λόγο έχει ο κύριος Υπουργός.“