Κάποτε οι δημοκρατικές και φιλελεύθερες δυνάμεις στην Ευρώπη προσπαθούσαν ενεργά να εκδημοκρατικοποιήσουν τρίτες χώρες – όχι πάντα με ιδιαίτερη αποτελεσματικότητα. Πλέον, κάποια ανελεύθερα καθεστώτα στην ευρωπαϊκή περιφέρεια, όπως η Ρωσία και η Τουρκία, προσπαθούν, με παρεμβάσεις τους, να “απο-δημοκρατικοποιήσουν” τις δυτικές χώρες και να αποδυναμώσουν την ευρωπαϊκή ιδέα. Η Τουρκία, μάλιστα, ενίοτε δεν διστάζει να εργαλειοποιεί τους πολυάριθμους Τούρκους μετανάστες στην Γερμανία, προκειμένου να ασκεί πίεση στην γερμανική κυβέρνηση.
Ολόκληρη η παρέμβασή μου στηυζήτηση με τον Υπουργό Επικρατείας Γ. Γεραπετρίτη στην Ειδική Μόνιμη Επιτροπή παρακολούθησης των αποφάσεων του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, με θέμα “Ανθρώπινα δικαιώματα σε συνθήκες πανδημίας”, εδώ:
Aκολουθεί το απόσπασμα, από τα πρακτικά, ολόκληρης της παρέμβασής μου:
Ευχαριστούμε τον Υπουργό μας για την πολύ εμπεριστατωμένη παρουσίαση και την όλη συζήτηση που είχαμε σήμερα εδώ σε αυτό το κρίσιμο θέμα.
Επιτρέψτε μου, να επικεντρωθώ λίγο στο ευρύτερο δημοκρατικό ευρωπαϊκό επίπεδο που είναι, άλλωστε και το μείζον, για το Συμβούλιο της Ευρώπης.
Νομίζω ότι εισήλθαμε στην κρίση του κορωνοϊού με τον φόβο ότι, μπορεί να έχουμε επανάληψη των πολιτικών συνεπειών της κρίσης του 2008, όταν η τότε χρηματιστηριακή οικονομική κρίση προκάλεσε την άνοδο αντιευρωπαϊκών και αντιφιλελεύθερων δυνάμεων, όχι μόνο στην Ευρώπη και ευρύτερα στον κόσμο, επονομαζόμενων εν συντομία εθνικολαϊκιστών, όπως, κατεξοχήν και στη χώρα μας.
Νομίζω ότι οι εθνικές προϋποθέσεις για κάτι τέτοιο ήταν πολλές και σημαντικές, διότι φάνηκε ότι η κρίση της πανδημίας του κορωνοϊού μπορεί να χτυπάει όλους, αλλά όχι με τον ίδιο τρόπο και υπήρχε ο κίνδυνος της ανόδου των ανισοτήτων, που θα τροφοδοτούσε τέτοιου τύπου πολιτικές παρενέργειες. Ανισοτήτων μεταξύ βορρά και νότου. Το ξέρουμε καλύτερα ότι οι βόρειες χώρες στην Ευρώπη έχουν λιγότερη οικονομική επίπτωση από ότι οι νότιες και οι ανισότητες στο εσωτερικό των κρατών. Οι άνθρωποι που έχουν πρόσβαση στην πληροφορική, στην ψηφιακή οικονομία, οι δικηγόροι, οι χρηματιστές, οι γενικά υψηλότερου μορφωτικού επιπέδου, μπορούν και αναπληρώνουν τα εισοδήματά τους πολύ καλύτερα από ότι οι ανειδίκευτοι εργάτες, οι χειρώνακτες, η μαύρη οικονομία, η οικονομία γενικά, όλοι αυτοί των λιγότερο μορφωμένων στρωμάτων. Γι’ αυτό και είδαμε σε πολλές χώρες, όχι στην Ελλάδα, ευτυχώς, την εξαιρετική πολιτικοποίηση του lockdown. Δηλαδή, είδαμε κοινωνικές ομάδες των ανειδίκευτων να θέλουν την επιστροφή γρήγορα στην κανονικότητα και τους πλούσιους αστούς, ελίτ, τους δημοκρατικούς, της Νέας Υόρκης να επιμένουν. Ήταν πολύ χαρακτηριστικός ο διαχωρισμός στην Αμερική. Να επιμένουν σε ένα παρατεταμένο lockdown, διότι μπορούσαν να συνεχίσουν την εργασία τους, έτσι κι αλλιώς από την ασφάλεια του σπιτιού τους. Τέτοιου τύπου πολιτικοποίηση δεν είδαμε στην Ελλάδα και της επιστημονικής γνώσης και της γνώμης των ειδικών. Το είδαμε, όμως, σε άλλες χώρες.
Ωστόσο, θα σας έλεγα ότι, τουλάχιστον, έχουμε μία πιο ισορροπημένη εικόνα των πολιτικών παρενεργειών ως προς τη δημοκρατία και το πού πάμε προς το παρόν. Πρώτον, η Ευρώπη φάνηκε να αντιδρά. Η κρίση φάνηκε να ευνοεί την επιστημονική γνώση.
Αυτό που ευρύτερα θα ονομάζεται ορθολογικό και όχι ανορθολογισμό και τις πολιτικές δυνάμεις που τον εκπροσωπούν, που είναι, κατεξοχήν, οι δυνάμεις του κέντρου της μετριοπάθειας, της ευρωπαϊκής ιδέας -αν θέλετε- διότι η ευρωπαϊκή ιδέα είναι και βαρόμετρο όλων αυτών. Οι πολέμιοι της είναι οι αντιφιλελεύθεροι λαϊκιστές, οι αντιεπιστημονικοί, οι χυδαία ανίδεοι.
Είδαμε αυτή την ενίσχυση, είναι πολύ σημαντικό το παράδειγμα της Γερμανίας, με την κατακρήμνιση της Alternative, την ισχυροποίηση της Μέρκελ. Επίσης, είναι η Ελλάδα. Η Ιταλία, ο Σαλβίνι, έχει και εκείνη μεγάλα προβλήματα. Οι χώρες που δεν ακολούθησαν αυτόν τον δρόμο έχουν τα δικά τους πολύ έντονα προβλήματα, όπως ο Μπόρις Τζόνσον, στην Αγγλία και ο Ντόναλντ Τραμπ στην Αμερική.
Είχαμε και το παράδοξο. Η αναβολή των εκλογών σε κάποιες χώρες ευνοεί τους φιλελεύθερους. Φερειπείν, η Πολωνία που είναι η πιο κρίσιμη χώρα της Ανατολικής Ευρώπης, διότι, κατά τη γνώμη μου, η Ουγγαρία είναι λίγο πολύ χαμένη υπόθεση, καθώς Ορμπάν συγκεντρώνει πλειοψηφίες πάνω από 50%, έχει αλλάξει το Σύνταγμα και έχει υπό μία έννοια κλειδώσει την κυριαρχία του για τα επόμενα χρόνια. Η Πολωνία, ωστόσο, είναι επαμφοτερίζουσα, έχει ακόμα αντιπολίτευση. Στην Ουγγαρία η σοσιαλιστική αντιπολίτευση, η κεντροαριστερά «αυτοκτόνησε» το 2009 – 2010 και δεν φαίνεται να ανακάμπτει. Έχουμε προεδρικές εκλογές, την Κυριακή στην Πολωνία, οι οποίες, νομίζω ότι είναι πάρα πολύ κρίσιμες και εκεί, αν ο κεντροδεξιός, του δικού μας, η EPP, κερδίσει ο φιλελεύθερος Δήμαρχος της Βαρσοβίας, τον Ντούντα, τον δεξιό σκληρό, θα είναι ένα μήνυμα αυτό πολύ ενδιαφέρον.
Ωστόσο, δεν θα πρέπει να εφησυχάζουμε, διότι η κρίση είναι εδώ, οι εντάσεις είναι εδώ, θα τις δούμε από το φθινόπωρο και οι αντιφιλελεύθερες δυνάμεις είναι παρούσες, αν κρίνω και από το αποτέλεσμα στη Σερβία. Την Κυριακή, η Σερβία, όπου δεν θα έχει αντιπολίτευση στο Σερβικό Κοινοβούλιο μετά τις εκλογές αυτές. Και βεβαίως, σε όλα τα δυτικά βαλκάνια τα προβλήματα αυτά, κατεξοχήν, στην Ουγγαρία και βεβαίως, η Τουρκία, όπως ανέφερε η κυρία Μπακογιάννη. Χώρες, οι οποίες εκτός των άλλων παρεμβαίνουν και στο δικό μας εσωτερικό πια.
Κάποτε εμείς οι δημοκράτες, οι φιλελεύθεροι, παρεμβαίνουμε σ αυτούς για να τους εκδημοκρατίσουμε. Τώρα παρεμβαίνουν αυτοί σε μας για να μας αποδημοκρατίσουν, αν κρίνω από τις παρεμβάσεις της Ρωσίας, της Τουρκίας, κατεξοχήν της Τουρκίας και να μην ξεχνάμε ότι υπάρχουν 3 εκατομμύρια διπλής υπηκοότητας τούρκοι, γερμανοτούρκοι στη γερμάνια και ούτω καθεξής. Άρα, πρέπει να επαγρυπνούμε, κατά τη γνώμη μου, εμείς οι δυνάμεις του ορθού λόγου της ευρωπαϊκής ιδέας, του φιλελευθερισμού με την ευρεία του όρου έννοια, απέναντι στην πολιτική παρενέργεια. Ακόμα βρισκόμαστε στην πρώτη φάση της κρίσης της πανδημίας. Ήθελα μόνο να δώσω ένα πανόραμα, πού βρισκόμαστε σήμερα στην Ευρώπη.