Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, κύριε Πρόεδρε, κύριε Υπουργέ. Η Βουλή των Ελλήνων τιμά σήμερα τη μνήμη, τον αγώνα, τη θυσία των ηρώων του Πολυτεχνείου, της κορυφαίας και σίγουρα μαζικότερης πράξης αντίστασης του ελληνικού λαού απέναντι στην Χούντα των Συνταγματαρχών. Η αλήθεια είναι ότι η εθνική μνήμη φωτίζει συχνά ό,τι την εξυπηρετεί και καμιά φορά αποσιωπά τα δυσάρεστα.
Δικιά μας δουλειά, της υπεύθυνης πολιτικής ηγεσίας, είναι να προχωράμε ένα βήμα παραπέρα και να εκμεταλλευόμαστε κάθε ευκαιρία για αυτογνωσία και για να πάμε τη χώρα μπροστά και όλο καλύτερα. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι έκτοτε, μετά το 1973 και ιδίως μετά την αποκατάσταση της δημοκρατίας το ‘74, πολλοί επιχείρησαν να ιδιοποιηθούν τη μνήμη του Πολυτεχνείου και στην πορεία την εργαλειοποίησαν και την κακοποίησαν. Όμως, εδώ δεν είμαστε για να πούμε μόνο αυτά. Πρέπει να αναδείξουμε, να τονίσουμε, το Πολυτεχνείο ως σύμβολο για τη δημοκρατία και τους αγώνες της νεολαίας μας, για μια ελεύθερη και δικαιότερη κοινωνία.
Πώς φτάσαμε στο Πολυτεχνείο; Τι ήταν το Πολυτεχνείο; Η αντίσταση σε μία χούντα των συνταγματαρχών, προϊόν του πραξικοπήματος του 1967. Το πραξικόπημα του 1967 ήταν το τελευταίο πετυχημένο στρατιωτικό πραξικόπημα στην ευρωπαϊκή ήπειρο. Και ως τέτοιο το αισθάνθηκαν οι περισσότεροι των Ελλήνων και ήταν ένα όνειδος για τον ελληνικό λαό και για τους δημοκρατικούς του αγώνες. Ήταν προϊόν της όξυνσης των αντιφάσεων του μετεμφυλιακού, κολοβού, ελληνικού κοινοβουλευτισμού. Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής, ο θεμελιωτής της Τρίτης Ελληνικής Δημοκρατίας, επιχείρησε να άρει αυτές τις αντιφάσεις με τη συνταγματική του πρόταση στις αρχές της δεκαετίας του ‘60.
Υπήρξε όμως και ο ίδιος θύμα τους στη συνέχεια, το ‘63. Η περίοδος μέχρι το ‘67 ήταν μία περίοδος μεγάλης οικονομικής ανάπτυξης και σύγκλισης οικονομικά, με την αναπτυγμένη Ευρώπη. Όμως αυτή η ανάπτυξη δεν συμβάδισε και με την πολιτική ανάπτυξη και εν τέλει το πραξικόπημα επιβεβαίωσε τη μεγάλη απόσταση από την υπόλοιπη Ευρώπη. Δυστυχώς, το πραξικόπημα του ’67 δεν ήταν το τελευταίο που συνέβη στην πατρίδα μας, διότι ακολούθησαν και άλλα πολλά. Το Δεκέμβριο του ‘67, προφανώς, το αποτυχημένο. Αλλά μερικές μέρες μετά το ίδιο το Πολυτεχνείο, όπως είπε και ο Πρόεδρος, η ανατροπή του Παπαδόπουλου από τους σκληρούς της χούντας, με το εσωτερικό πραξικόπημα του Ιωαννίδη, που οδήγησε ευθέως σε ένα ακόμα πραξικόπημα σε βάρος δημοκρατικά εκλεγμένης κυβέρνησης της Κύπρου το καλοκαίρι του ‘74, εναντίον του Προέδρου Μακαρίου, που άνοιξε την πόρτα στην τουρκική εισβολή.
Εν τέλει, ήταν αυτή η κυπριακή τραγωδία που προκάλεσε το μεγάλο εθνικό τραύμα και οδήγησε στη ρήξη όχι μόνο με τη χούντα και τους συνταγματάρχες, αλλά θα σας έλεγα με ό,τι προηγήθηκε και προ του ‘67, προκειμένου ο Κωνσταντίνος Καραμανλής να επαναθεμελιώσει την Τρίτη Ελληνική, τώρα πια, Δημοκρατία σε πολύ πιο σταθερά θεμέλια και έτσι να έχουμε την ωριμότερη, σταθερότερη, και πιο συμπεριληπτική δημοκρατία που γνώρισε ο τόπος από το ‘74 και μετά.
Δημοκρατία, η οποία άντεξε τη θύελλα της οικονομικής κρίσης το 2010, παρά τις Κασσάνδρες και όλους όσους, και στο εσωτερικό και στο εξωτερικό κυρίως, προβλέπανε την κατάρρευσή της, και αυτό είναι ένα μεγάλο συν που έχει να κάνει και με τους αγώνες που ξεκίνησε και ενέπνευσε το Πολυτεχνείο, το 1973. Σήμερα, όλα αυτά μπορεί να φαντάζουν ως μακρινή ιστορία και είναι αλήθεια ότι η δημοκρατία μας δεν κινδυνεύει από συνταγματάρχες και δεν κινδυνεύει από τανκς και δεν κινδυνεύει από στρατιωτικά πραξικοπήματα.
Άλλωστε, τα στρατιωτικά πραξικοπήματα τείνουν να εκλείψουν. Φαίνεται ότι είχαν να κάνουν με μια συγκεκριμένη εποχή. Και, αν θέλετε, και με συγκεκριμένες περιοχές του κόσμου, όπως η Λατινική Αμερική ή η Νότια Ευρώπη. Όμως, οι κίνδυνοι για τη δημοκρατία παραμένουν και θα ήταν λάθος να τους προσπεράσουμε. Δεν έχουν να κάνουν με τα τανκς, έχουν να κάνουν όμως με το σαράκι της δημοκρατίας, που είναι ο λαϊκισμός, ο αυταρχικός λαϊκισμός, ο οποίος τρέφεται από νέες τεχνολογίες, όπως είναι το Διαδίκτυο και ο τρόπος με τον οποίο ενημερωνόμαστε, τα fake news.
Αυτός ο περίφημος αλγόριθμος που εγκλωβίζει τους πολίτες στις προκαταλήψεις τους, στα στερεότυπά τους και υπονομεύει τον ουσιαστικό, ανοιχτό δημοκρατικό διάλογο, που είναι, και πρέπει να είναι, η βάση της δημοκρατίας μας. Και έτσι, σήμερα, τα τελευταία χρόνια βλέπουμε αυτό το κύμα της δημοκρατίας που ξεκίνησε από τη Νότια Ευρώπη εκείνη την περίοδο, το ‘73, το ‘74, το ‘75, με πρωτοπόρους την Ελλάδα, την Πορτογαλία, την Ισπανία, να ανακόπτεται και να οπισθοχωρεί. Και ακόμα και σε ώριμες δημοκρατίες, ιστορικές δημοκρατίες, πανίσχυρες δημοκρατίες, έχουμε φαινόμενα εκλογής ή κυριαρχίας αυταρχικών ηγετών με τη δημοκρατική ψήφο. Όλα αυτά μας υπενθυμίζουν ότι ο αγώνας είναι διαρκής, ιδίως για μας, τους εκπροσώπους, αν θέλετε, τους πολιτικούς εκπροσώπους, τους υπεύθυνους πολιτικούς εκπροσώπους που δεν θέλουμε να συνομιλούμε μόνο με τη συγκυρία και το εφήμερο, με τον επόμενο εκλογικό κύκλο, αλλά και με την ιστορία, και έχουμε συναίσθηση της ιστορικής ευθύνης ως εκπρόσωποι του ορθού λόγου. Ως εκπρόσωποι του μέτρου, ως εκπρόσωποι των δημοκρατικών αρχών. Εμπνεόμαστε από το Πολυτεχνείο και τους αγώνες της νεολαίας μας τότε. Χωρίς ωραιοποιήσεις, χωρίς καλλωπισμούς, και είμαστε έτοιμοι να κοιταζόμαστε πάντα στον καθρέφτη για να γινόμαστε καλύτεροι.
Σας ευχαριστώ.