19.3.2019
Η σφαγή της περασμένης Παρασκευής σε δύο τζαμιά σημειώθηκε σε μια από τις πιο φιλήσυχες αλλά και απομακρυσμένες περιοχές του πλανήτη. Η Νέα Ζηλανδία βρίσκεται 2000 χιλιόμετρα ανατολικά της Αυστραλίας. Δεν είναι τυχαίο ότι η Νέα Ζηλανδία είναι μια χώρα που κατοικήθηκε για πρώτη φορά μόλις τον 13-14ο αιώνα μ.Χ. από τους ιθαγενείς Μαορί. Η συντριπτική πλειοψηφία των κατοίκων της σήμερα αποτελείται από λευκούς αποίκους και μετανάστες των τελευταίων 200 ετών.
Η απόσταση, ωστόσο, της Νέας Ζηλανδίας δεν την προστάτευσε από το αναπτυσσόμενο φαινόμενο του λευκού, ρατσιστικού εξτρεμισμού. Οι υπηρεσίες ασφαλείας της Νέας Ζηλανδίας ελέγχονται σήμερα γιατί είχαν στραμμένη την προσοχή τους σε πιθανούς ισλαμιστές τρομοκράτες και όχι στο αντίθετό τους, όπως συνέβη, με τον λευκό ρατσιστή εκτελεστή. Φαίνεται ότι παρασύρθηκαν από το στερεότυπο και υποτίμησαν τον πραγματικό κίνδυνο. Θεώρησαν ότι ο λευκός εξτρεμισμός δεν αφορά τη Νέα Ζηλανδία, που βρίσκεται πολύ μακριά από τον «βαθύ νότο» των Ηνωμένων Πολιτειών.
Όμως, το διαδίκτυο έχει εκμηδενίσει τις αποστάσεις και έχει δημιουργήσει έναν κυβερνοχώρο, με σκοτεινές και επικίνδυνες γωνιές, που απέχει μόλις ένα κλικ. Από τη σφαγή της Παρασκευής, πέραν της καρτουνίστικης αλλά πολύ πραγματικής βιαιότητάς της, εντύπωση προκαλεί η χρήση του διαδικτύου στον σχεδιασμό, την εκτέλεση και την εκμετάλλευση της επίθεσης. Ο εκτελεστής προετοίμασε, προανήγγειλε, αναμετέδωσε και δικαιολόγησε, με ένα ακατάληπτο μανιφέστο 75 σελίδων, την επίθεσή του διαδικτυακά.
Γίνεται πλέον φανερό ότι στα βάθη του κυβερνοχώρου όχι απλώς διαδίδεται αλλά και παράγεται μια αποκρουστική βία που αποτελεί κίνδυνο για τις κοινωνίες μας. Η on-line κοινωνία επηρεάζει την off-line, όλους εμάς, με τρόπους που μόλις τώρα αρχίζουμε να συνειδητοποιούμε.
Στο σημείο αυτό, οι δυτικές κυβερνήσεις έχουν πραγματικά αδρανήσει. Είτε γιατί η εξάπλωση και η εμβάθυνση του διαδικτύου είναι ένα πολύ πρόσφατο φαινόμενο, για παράδειγμα, το Facebook γεννήθηκε το 2005, είτε γιατί παραμένουν προσηλωμένες στο φιλελεύθερο ιδεώδες της προστασίας της ελευθερίας της έκφρασης, είτε γιατί η αστυνόμευση είναι δύσκολη, περίπλοκη και αμφιλεγόμενη υπόθεση, όταν δεν έχεις να κάνεις με πράξη αλλά με προθέσεις είτε, τέλος, γιατί οι μεγάλες διαδικτυακές πλατφόρμες έχουν χρηματοδοτήσει αποτελεσματικά λόμπι στην Ουάσιγκτον και τις Βρυξέλλες υπέρ τους, το σίγουρο είναι ότι ο κυβερνοχώρος έχει αφεθεί, σε πολύ μεγάλο βαθμό, ανεξέλεγκτος. Είναι προφανές ότι δεν μπορούμε να συνεχίσουμε να βασιζόμαστε στην καλή θέληση των κολοσσών του διαδικτύου και στην αυτορύθμιση της Google και του Facebook, όπως μέχρι τώρα. Ήδη, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ετοιμάζεται να προτείνει νέες ρυθμίσεις για το διαδίκτυο.
Το διαδίκτυο αλλάζει τα πολιτικά δεδομένα. Δεν είναι απλώς ένα μέσο. Όπως και με την τηλεόραση πριν από 60 χρόνια, αλλά ακόμα περισσότερο, το διαδίκτυο επιβάλει νέα ήθη και συμπεριφορές. Η υπερβολή, το ψέμα, η συκοφαντία, η συνωμοσία, η χυδαιότητα και η βία έχουν βρει πρόσφορο έδαφος ανάπτυξης στο ίντερνετ. Το διαδίκτυο παράγει μια πολιτική πραγματικότητα που, στη συνέχεια, επιβάλλεται με τη λαϊκή ψήφο. Για παράδειγμα, στην Ιταλία το «Κίνημα των 5 Αστεριών» και στη Γαλλία τα «κίτρινα γιλέκα» είναι , σε μεγάλο βαθμό, διαδικτυακά προϊόντα. Οι κοινωνικές επιστήμες, όπως η πολιτική, έχουν καθυστερήσει αδικαιολόγητα να στρέψουν την προσοχή τους και να κατανοήσουν τις αλλαγές που το διαδίκτυο φέρνει. Έτσι, όμως, υπνοβατούμε από έκπληξη σε έκπληξη και τα χειρότερα είναι μπροστά μας.