25.1.2019
Η Συμφωνία των Πρεσπών, ότι κι αν πιστεύει κάνεις γι’ αυτήν, αυξάνει το διεθνές γόητρο του Έλληνα πρωθυπουργού, Αλέξη Τσίπρα. Ήδη, μερικές από τις εγκυρότερες εφημερίδες του δυτικού κόσμου έχουν δημοσιεύσει διθύραμβους για το κουράγιο και τα ηγετικά του προσόντα. Η μετάλλαξη από τον ριζοσπάστη λαϊκιστή πριν το 2015, στον συμβιβασμένο επικεφαλή μιας χρεοκοπημένης χώρας μετά το 2015, στον σημερινό ηγέτη που λύνει χρόνια διεθνή προβλήματα και πάει κόντρα στην κοινή του γνώμη είναι εντυπωσιακή. Ο Τσίπρας αποκτά ένα κεφάλαιο που θα του φανεί σίγουρα χρήσιμο στο μέλλον, αν και οι διεθνείς έπαινοι έρχονται και φεύγουν ανάλογα με τις εξελίξεις.
Το βέβαιο είναι ότι η επικύρωση της Συμφωνίας βρίσκει την Ελλάδα, για μια ακόμα φορά, εκτός θέματος. Το ελληνικό πολιτικό σύστημα και, κυρίως, η κυβέρνηση καταφέρνουν να αποφεύγουν τη συζήτηση που πρέπει να κάνει η πατρίδα μας για να ορθοποδήσει. Μιλάμε για πολλά αλλά όχι για το κρίσιμο και το σημαντικό. Κι αυτό δεν είναι άλλο παρά η ανάπτυξη. Η χώρα σέρνεται και τα προβλήματα κακοφορμίζουν.
Σήμερα συμπληρώνονται τέσσερα χρόνια από τη νίκη του Τσίπρα στις πρώτες εκλογές του 2015. Η τετραετία που μεσολάβησε συνέπεσε με μια περίοδο μεγάλης ανάπτυξης διεθνώς και, ειδικά, στην ευρωζώνη, χαμηλών επιτοκίων, τεράστιας νομισματικής επέκτασης καθώς και πολύ φθηνού πετρελαίου. Η Ελλάδα δεν εκμεταλλεύτηκε τίποτα από αυτά. Έκλεισε τις τράπεζες, επέτεινε τη λιτότητα, παρέμεινε εκτός ποσοτικής χαλάρωσης, την ώρα που η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα μοίραζε δισεκατομμύρια, και είδε το περίφημο ελατήριο της οικονομίας αντί να εκτινάσσεται να παραμένει πεισματικά κολλημένο εκεί που ήταν το 2014.
Όλες οι προβλέψεις για ανάπτυξη της κυβέρνησης αποδείχτηκαν υπεραισιόδοξες. Το 2,8% ρυθμό ανάπτυξης του 2017 κατέληξε στο μίζερο 1,4% και το 2018 δεν προβλέπεται πολύ καλύτερο. Δεν είναι μόνο το χαμηλό ύψος αλλά και η σύνθεση αυτής της ανάπτυξης που βασίζεται στην αύξηση της κατανάλωσης και όχι των επενδύσεων. Επενδύσεις δεν γίνονται και χωρίς επενδύσεις δεν μπορεί να υπάρξει αναπτυξιακή δυναμική. Για να γίνουν επενδύσεις απαιτείται αποταμίευση. Όμως, η ιδιωτική αποταμίευση παραμένει αρνητική. Και το ασφαλιστικό έχει μετατραπεί σε δεύτερο φορολογικό που αντί να δημιουργεί κίνητρα για ασφάλιση δημιουργεί κίνητρα για εισφορο-αποφυγή.
Τρώμε τα έτοιμα. Ξένες επενδύσεις δεν γίνονται για μια σειρά από λόγους. Η περιπέτεια των Σκουριών στη Χαλκιδική και του Ελληνικού στέλνουν το χειρότερο δυνατό μήνυμα σε κάθε επίδοξο μεγάλο επενδυτή στο εξωτερικό. Τα αντικίνητρα για εργασία, εξαιτίας των φόρων και των εισφορών, αυξήθηκαν αντί να μειώνονται. Τέλος, η διαρροή ικανού εργατικού δυναμικού συνεχίζεται με ρυθμό περίπου 50.000 ατόμων κάθε χρόνο επιτείνοντας τη συρρίκνωση και γήρανση του πληθυσμού.
Η καταγραφή όλων αυτών των προβλημάτων είναι ενδεικτική και σε καμία περίπτωση εξαντλητική. Για να δρομολογηθούν λύσεις θα χρειαστούν γενναίες και δύσκολες αποφάσεις από σταθερές και ισχυρές κυβερνήσεις. Ο Τσίπρας, ωστόσο, αφήνει πίσω του την πιο επικίνδυνη πολιτική «μολότωφ» της προτέρας εποχής του: την απλή αναλογική, που απειλεί να καταστήσει το ελληνικό πρόβλημα άλυτο για δεκαετίες. Εν ολίγοις, ζητείται έμπειρος πολιτικός «πυροτεχνουργός» για να αφοπλίσει τις «βόμβες» και τις «νάρκες» που έχουν κατακλύσει το σώμα της Ελλάδας και, κυρίως, οι πολιτικές πλειοψηφίες που θα του επιτρέψουν να κάνει αποτελεσματικά τη δουλειά του.