Κίτρινα γιλέκα: μπορεί η νότια Ευρώπη να μεταρρυθμιστεί;

29.11.2018

Τις τελευταίες εβδομάδες, η Γαλλία συγκλονίζεται από διαδηλώσεις εναντίον της αύξησης των φόρων στα καύσιμα, τις οποίες εξήγγειλε ο Πρόεδρος Εμμανουέλ Μακρόν, στην προσπάθειά του να επιταχύνει τη μετάβαση της Γαλλίας σε μια πιο πράσινη οικονομία, με λιγότερες εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου.

Πολλοί από τους διαδηλωτές φορούν κίτρινα γιλέκα. Ο γαλλικός νόμος υποχρεώνει τους οδηγούς να έχουν ένα κίτρινο γιλέκο στο αυτοκίνητό τους, σε περίπτωση που χρειαστεί να σταθούν στην άκρη του δρόμου, μετά από βλάβη ή ατύχημα, προκειμένου να είναι ορατοί στους διερχόμενους οδηγούς. Τώρα, τα κίτρινα γιλέκα συμβολίζουν ότι πρόκειται για οδηγούς, δηλαδή για ανθρώπους της επαρχίας και του βιοπορισμού, που δεν ζουν στο κέντρο των μεγάλων πόλεων και δεν μπορούν να χρησιμοποιούν τα μέσα μαζικής μεταφοράς, τα ποδήλατα ή τα πιο σικ ηλεκτρικά σκουτεράκια, όπως οι πλούσιοι του Παρισιού.

Οι διαμαρτυρόμενοι φορούν τα κίτρινα γιλέκα και για έναν πρόσθετο λόγο: για να τους δει η εξουσία και, κυρίως, ο απόμακρος και υπερόπτης, όπως τον κατηγορούν, Μακρόν, ο οποίος περιτριγυρισμένος από τους πρώην τραπεζίτες συμβούλους του δεν κατανοεί τα προβλήματα του μέσου Γάλλου.

Εντύπωση προκαλεί ο πολύ μεγάλος αριθμός των τραυματιών, που ξεπέρασαν τους 600, αλλά και το απολύτως αυθόρμητο του κινήματος. Παρά τις προσπάθειες της άκρας δεξιάς της Μαρί Λεπέν και της άκρας αριστεράς του Ζαν Λουκ Μελανσόν, οι διαδηλωτές παρέμειναν ακομμάτιστοι. 77% των Γάλλων δείχνουν να τους υποστηρίζουν.

Ο Μακρόν διέλυσε τη γαλλική κεντροαριστερά και διεμβόλισε την κεντροδεξιά. Προς στιγμή, φάνηκε παντοδύναμος. Όμως, χωρίς ερείσματα στο παλιό κομματικό σύστημα, είναι ταυτόχρονα και απελπιστικά μόνος. Η μέτα-πολιτική που επαγγέλθηκε προκαλεί μέτα-πολιτικές αντιδράσεις, όπως τα κίτρινα γιλέκα που πολλοί τα θεωρούν ως προπομπό ενός γαλλικού κινήματος των 5 αστέρων, όπως στην Ιταλία.

Σε κάθε περίπτωση, οι δυσκολίες του μεταρρυθμιστικού εγχειρήματος Μακρόν θέτουν μετ’ επιτάσεως ένα ευρύτερο ερώτημα. Μπορεί ο ευρωπαϊκός νότος να μεταρρυθμιστεί; Ή είναι καταδικασμένος να αποκλίνει από τον ευρωπαϊκό βορρά;

Πριν από έναν αιώνα, η Αργεντινή συγκαταλέγονταν στις δέκα πλουσιότερες χώρες του κόσμου. Σήμερα είναι η μόνη χώρα που από αναπτυγμένη υποχώρησε στην κατηγορία της αναπτυσσόμενης. Είναι η Ιταλία η επόμενη Αργεντινή; Ήδη, πολλές περιοχές της νότιας Ιταλίας θυμίζουν την ιστορία της Αργεντινής. Συνολικά, η Ιταλία είναι στάσιμη εδώ και 25 χρόνια. Η Ελλάδα βυθίστηκε μετά το 2010, με ταχύτητα παρόμοια της Αργεντινής το 2001, και δεν δείχνει να έχει δυνάμεις να αναταχθεί. Η Γαλλία έχει πολύ περισσότερα περιθώρια, όμως κι αυτής η απόσταση από τη Γερμανία μεγάλωσε τα τελευταία 20 χρόνια. Φαίνεται πως ο νότος, και όχι η ανατολή, εξελίσσεται στο μεγαλύτερο πρόβλημα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η κρίση τροφοδοτεί τον λαϊκισμό που τροφοδοτεί την κρίση σε έναν φαύλο κύκλο που κατέστρεψε την Αργεντινή και απειλεί μεγάλο μέρος του ευρωπαϊκού νότου.