4.8.2018
Κάθε μέρα που περνάει, ιδίως μετά τις εκλογές του περασμένου Ιουνίου, η οικονομική κρίση στην Τουρκία βαθαίνει και φαίνεται να πλησιάζει η στιγμή που η χώρα θα αναγκαστεί να ζητήσει τη χρηματοδοτική βοήθεια του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, με ότι πολιτικές συνέπειες αυτό συνεπάγεται.
Στην κρίση εμπιστοσύνης που μαστίζει την τουρκική οικονομία, ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν απαντά με τον διορισμό συγγενών του σε κρίσιμα υπουργεία, την ανακοίνωση μεγαλεπήβολων δημόσιων έργων αμφίβολης χρηματοδότησης αλλά και σκοπιμότητας και την προτροπή στους Τούρκους πολίτες να πουλήσουν τα δολάριά τους και να αγοράσουν τουρκικές λίρες για να στηρίξουν το εθνικό νόμισμα.
Ο ανταγωνισμός με τις Ηνωμένες Πολιτείες και η συνεχής τροφοδότηση ενός ακραίου αντι-αμερικανισμού επιδεινώνουν την έλλειψη εμπιστοσύνης των επενδυτών. Στο σημείο αυτό, η οικονομική κρίση συναντά και τροφοδοτείται από τη διπλωματική ένταση.
Για τον Ερντογάν, η πρόσφατη αμερικανική απόφαση επιβολής κυρώσεων σε βάρος δυο Τούρκων υπουργών, ενισχύει προσωρινά την κυριαρχία του στο εσωτερικό αφού ακόμα και η αντιπολίτευση επέκρινε την Ουάσιγκτον. Η αμερικανική απόφαση δίνει την ευκαιρία στον Ερντογάν να συσπειρώσει γύρω του το έθνος. Ο ίδιος προτιμά να μιλά για «οικονομικό πόλεμο» από διεθνή συμφέροντα, τον οποίο η Τουρκία θα κερδίσει.
Καθώς ο αντι-αμερικανισμός στην Τουρκία ενισχύεται συνεχώς, ο Ερντογάν καθίσταται ακόμα πιο δημοφιλής στον μέσο Τούρκο εθνικιστή ψηφοφόρο αλλά και σε εκατομμύρια Μουσουλμάνους ανά τον κόσμο που βλέπουν με συμπάθεια τον αγώνα του ενάντια στην «ιμπεριαλιστική» υπερδύναμη.
Όμως, ο Ερντογάν είναι αρκετά έμπειρος για να αντιλαμβάνεται τους κινδύνους ενός ανοικτού ανταγωνισμού με τις Η.Π.Α. Ήδη, η τουρκική λίρα αποδεικνύει το πόσο ευάλωτη είναι η Τουρκία σε έναν τέτοιο ανταγωνισμό. Στο παρελθόν, ο ρεαλισμός του τον οδήγησε σε απότομες ανάστροφες, όπως συνέβη με τη Ρωσία, μετά την κρίση που προκάλεσε η πτώση του ρωσικού Σουχόι στη Συρία. Το ερώτημα είναι αν ο Ερντογάν θα προχωρήσει σε μια τέτοια αναστροφή και τώρα;
Το βέβαιο είναι ότι έχουμε να κάνουμε με τη σοβαρότερη κρίση στις αμερικανο-τουρκικές σχέσεις από το 1974, όταν η Τουρκία εισέβαλε στην Κύπρο και οι Η.Π.Α. επέβαλαν τριετές εμπάργκο στην πώληση αμερικανικών όπλων στην Τουρκία. Τα σημεία τριβής μεταξύ των δυο «συμμάχων» σήμερα είναι πολλά και έχουν να κάνουν με τη Συρία, τους Κούρδους, την τουρκική υποστήριξη στους Αδελφούς Μουσουλμάνους, το Ιράν, την αγορά ρωσικών όπλων, τον τουρκικό αντι-σημιτισμό και πολλά άλλα. Σε μια σειρά από κρίσιμα ζητήματα που έχουν να κάνουν με την αναδιάταξη της Μέσης Ανατολής, η Τουρκία εμφανίζεται αντίθετη με τις επιλογές της Ουάσιγκτον.
Για την Ελλάδα οι εξελίξεις έχουν μεγάλο ενδιαφέρον αλλά προκαλούν και ανησυχία. Από τη μια η Τουρκία πιέζεται, διπλωματικά αλλά και οικονομικά και, κατά συνέπεια, αποδυναμώνεται. Από την άλλη, η τυχόν διάρρηξη των δεσμών της Τουρκίας με τη Δύση την καθιστούν ακόμα πιο απρόβλεπτη και, ενδεχομένως, επιθετική. Προς το παρόν, όσοι πίστευαν ότι ο Ερντογάν θα επαναπροσεγγίσει τη Δύση αμέσως μετά την επανεκλογή του, μάλλον διαψεύδονται και η ιστορία δείχνει πιο περίπλοκη.