Η σημασία της επίσκεψης Πομπέο στην Ελλάδα (Παραπολιτικά, 07.10.2020)

Έχει συχνά ειπωθεί ότι η παρουσία και ο ρόλος των Ηνωμένων Πολιτειών στη Μεσόγειο και τη Μέση Ανατολή έχει αποδυναμωθεί, ήδη από την εποχή της προεδρίας του Μπάρακ Ομπάμα. Η αποδυνάμωση αυτή επιταχύνθηκε από την εσωστρεφή διακυβέρνηση του Ντόναλντ Τραμπ. Η απομάκρυνση των Αμερικάνων έχει διευρύνει το γεω-στρατηγικό κενό στην περιοχή, το οποίο επιχειρεί να εκμεταλλευτεί η Τουρκία.

Ωστόσο, η πρόσφατη παρέμβαση της αμερικανικής κυβέρνησης, μέσω των γνωστών τηλεφωνημάτων του Προέδρου Τραμπ αλλά και των δηλώσεων του Αμερικανού Υπουργού Εξωτερικών Μάικ Πομπέο και της επίσκεψής του στην Κύπρο και, προσεχώς, στην Ελλάδα, απέδειξε ότι οι ΗΠΑ συνεχίζουν να ασκούν αποφασιστική επιρροή στις εξελίξεις στην περιοχή, ακόμα και αποδυναμωμένες, ακόμα και μέσα στην ένταση της προεκλογικής πόλωσης.

Έγινε σαφές ότι οι ΗΠΑ δεν επιθυμούσαν μια ελληνο-τουρκική κρίση την παραμονή των προεδρικών εκλογών τους. Ο Πρόεδρος Τραμπ προτιμά να περηφανεύεται για την αραβο-ισραηλινή προσέγγιση, ως μια προσωπική διπλωματική του επιτυχία, παρά να απολογείται για μια κρίση που θα μπορούσε να ανατινάξει το ΝΑΤΟ και τους δυτικούς γεω-στρατηγικούς σχεδιασμούς στην ευρύτερη Μέση Ανατολή. Πιεζόμενος από Άραβες και Ισραηλινούς, που θεωρούν τον Τούρκο Πρόεδρο Ερντογάν ως επικίνδυνο εχθρό, ο Τραμπ «προέτρεψε» την Τουρκία να αναδιπλωθεί, σε συνέχεια των πιέσεων του ελληνο-αμερικανικού και του φιλο-ισραηλινού λόμπυ στην Ουάσιγκτον αλλά και της αποφασιστικότητας που επέδειξε η Ελλάδα. 

Η επίσκεψη του Μάικ Πομπέο στην Ελλάδα έρχεται να ενισχύσει την αμερικανική στήριξη. Η παρουσία του στη Θεσσαλονίκη υπογραμμίζει τον κομβικό ρόλο της πόλης στα Βαλκάνια ενώ η επίσκεψή του στη Σούδα αναδεικνύει τον κρίσιμο γεω-στρατηγικό ρόλο της βάσης στους αμερικανικούς σχεδιασμούς στην Ανατολική Μεσόγειο και τη Μέση Ανατολή. Η διανυκτέρευσή του στην ιστορική οικία του Έλληνα πρωθυπουργού, Κυριάκου Μητσοτάκη, στα Χανιά αποκαλύπτει και μια πιο προσωπική σχέση μεταξύ των ηγεσιών των δυο χωρών.

Βέβαια, το κρίσιμο διάστημα φαίνεται πως είναι αυτό μεταξύ των αμερικανικών εκλογών στις 3 Νοεμβρίου και της ανάληψης των καθηκόντων του Αμερικανού Πρόεδρου στις 20 Ιανουαρίου. Αν επανεκλεγεί ο Τραμπ, ίσως να μην έχει πια το προεκλογικό κίνητρο να «επιβάλει» την ηρεμία στην περιοχή. Αν εκλεγεί ο Τζο Μπάιντεν δεν θα αναλάβει τα καθήκοντά του μέχρι τις 20 Ιανουαρίου και, για ένα διάστημα δυόμισι μηνών, ο Τραμπ θα παραμείνει στη θέση του, χωρίς ίσως ενδιαφέρον να παρέμβει.

Με άλλα λόγια, όσο σημαντική κι αν είναι η επίσκεψη Πομπέο απομένει να αποδειχτεί αν εντάσσεται σε μια παρέμβαση ενόψει των αμερικανικών εκλογών ή αν θα έχει μια πιο μακροπρόθεσμη στόχευση για μια ουσιαστικότερη παρουσία των ΗΠΑ στην περιοχή και, περαιτέρω, εμβάθυνσης της ήδη πολύ στενής ελληνο-αμερικανικής σχέσης.