Στο πλαίσιο του κύκλου συζητήσεων με τους πολίτες του Βόρειου Τομέα «Η βόρεια Αθήνα συζητά», ο Δημήτρης Καιρίδης συζήτησε με τον Ευάνθη Χατζηβασιλείου, Καθηγητή Ιστορίας του Μεταπολεμικού Κόσμου στο ΕΚΠΑ, τη σημασία του 1821 για την Ελλάδα και τον κόσμο.
Η Επανάσταση των Ελλήνων ήταν ένα παγκόσμιο γεγονός, ένας κρίκος της αλυσίδας των μεγάλων φιλελεύθερων επαναστάσεων που έγιναν στα τέλη του 18ου αιώνα και στις αρχές του 19ου, με σημαντικότερα παραδείγματα αυτές των ΗΠΑ και της Γαλλίας. Το γεγονός ότι η ελληνική Επανάσταση έλαβε χώρα στην ευρύτερη περιοχή της εγγύς Ανατολής, μία περιοχή στην οποία οι φιλελεύθερες ιδέες δεν είχαν την ίδια διάχυση όπως στη Δυτική Ευρώπη, την καθιστά όχι μόνο πρωτοποριακή αλλά και σπίθα αφύπνισης και για τους άλλους υπόδουλους λαούς των Βαλκανίων.
Σημαντικό ρόλο στο να πετύχει η Επανάσταση και να σχηματιστεί εν τέλει ένα ελληνικό κράτος έπαιξε, μεταξύ άλλων, η διεθνοποίηση της. Η παρουσία του Λόρδου Βύρωνα, οι διπλωματικές κινήσεις των Μαυροκορδάτου και Καποδίστρια αλλά και οι αποτρόπαιες σφαγές των Τούρκων, συγκίνησαν και κινητοποίησαν τη Δύση και σε κρατικό επίπεδο (Ναβαρίνο) αλλά και σε προσωπικό (φιλέλληνες αγωνιστές). Ωστόσο, η κινητοποίηση του εξωτερικού παράγοντα δεν θα είχε αποτέλεσμα αν οι ίδιοι οι Έλληνες δεν είχαν αντέξει με τις δικές τους τις δυνάμεις.
Στη Διακήρυξη της Αʹ Εθνικής Συνέλευσης Επιδαύρου το 1822, διαβάζουμε, μεταξύ άλλων και για τις φιλοδοξίες των επαναστατημένων: «Ἀπὰ τοιαύτας ἀρχὰς τῶν φυσικῶν δικαίων ὁρμώμενοι καὶ θέλοντες νὰ ἐξομοιωθῶμεν μὲ τοὺς λοιποὺς συναδέλφους μας Εὐρωπαίους χριστιανούς, ἐκινήσαμεν τὸν πόλεμον κατὰ τῶν Τούρκων […]». Φέτος, μαζί με τα 200 χρόνια της Επανάστασης, η Ελλάδα συμπληρώνει και 40 χρόνια ως μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, του σκληρού πυρήνα της Δύσης. Οι στόχοι των αγωνιστών του ’21 έχουν, σε μεγάλο βαθμό, επιτευχθεί.
Καθώς το ελληνικό Κράτος εισέρχεται στον 3ο αιώνα ύπαρξής του, μπορούμε ακόμα να αντλήσουμε σημαντικά διδάγματα από την εποποιία του 1821. Πρώτον, ο ελληνικός λαός έχει τη δυνατότητα να θέτει φιλόδοξους στόχους και να τους πετυχαίνει. Δεν πρέπει να αντιμετωπίζουμε την πορεία μας «μηδενιστικά» και με μεμψιμοιρία. Βρίσκεται σε εξέλιξη η 4η βιομηχανική επανάσταση όπου η τεχνολογία μεταμορφώνει κυριολεκτικά τις κοινωνίες και τις οικονομίες στις οποίες ζούμε. Η Ελλάδα πρέπει και πάλι να θέσει φιλόδοξους στόχους προκειμένου να μην μείνει πίσω.
Δεύτερον, η Ελλάδα πρέπει πάντοτε να συμμετέχει ενεργά στις παγκόσμιες διεργασίες, πέραν των στενών θεμάτων που την αφορούν αμιγώς. Όπως η Επανάσταση ενέπνευσε τους φιλελεύθερους του 19ο αιώνα, έτσι και τώρα η Ελλάδα πρέπει να εμπνέει με τις αξίες τις οποίες εκπροσωπεί πολιτισμικά και να αναδεικνύει την ιδιότητά της ως μέλος του πυρήνα μίας παγκόσμιας κοινότητας αξιών. Τέλος, είμαστε ένα μεγάλο έθνος αλλά ένα σχετικά μικρό κράτος, πράγμα το οποίο σημαίνει ότι οφείλουμε να «διαβάζουμε» σωστά τους διεθνείς συσχετισμούς στην προσπάθειά μας να υπερασπιζόμαστε με αποτελεσματικότητα τα συμφέροντά μας.