14.6.2018
Πολλοί ρωτούν αν χρειαζόταν η Ελλάδα μια συμφωνία με την ΠΓΔΜ; Η απάντηση είναι ναι. Η εξομάλυνση της διμερούς σχέσης αναβαθμίζει τη διεθνή θέση της Ελλάδας και ενισχύει την περιφερειακή σταθερότητα αλλά και τις δυνατότητες της Ελλάδας να «δορυφοροποιήσει» τη μικρή και φτωχή ΠΓΔΜ προς όφελος της οικονομίας και των δυο χωρών.
Είναι καλή η συμφωνία; Όχι. Η συμφωνία αντιμετωπίζει τον σφετερισμό της αρχαίας μακεδονικής ιστορίας αλλά εμφανίζει την Ελλάδα να επικυρώνει τον παραδοσιακό «μακεδονικό» εθνικισμό του 19ου και του 20ου αιώνα, δηλαδή τον «μακεδονισμό» του Ίλιντεν «η Μακεδονία στους Μακεδόνες».
Γιατί αυτή η αποτυχία; Κάθε συμφωνία προϊόν διαπραγμάτευσης είναι ένας συμβιβασμός. Αν μπορούσε να ποσοτικοποιήσει κανείς το αποτέλεσμα θα έλεγε ότι ο συμβιβασμός ήταν 80-20 υπέρ της ΠΓΔΜ. Το αποτέλεσμα αυτό είναι παράδοξο αν σκεφτεί κανείς ότι ο επισπεύδων της διαπραγμάτευσης ήταν η ΠΓΔΜ, για την οποία η επίτευξη συμφωνίας αποτελεί όρο επιβίωσης προκειμένου να απελευθερωθεί η κρίσιμη ευρω-ατλαντική προοπτική της.
Η απάντηση ίσως βρίσκεται στο γεγονός ότι ο Αλέξης Τσίπρας ήταν και ο ίδιος επισπεύδων ενόψει των κρίσιμων αποφάσεων για το ελληνικό χρέος και τη μετα-μνημονιακή εποχή, ξεκινώντας από το επόμενο Eurogroup την προσεχή Πέμπτη 21 Ιουνίου.
Μπορούσε η συμφωνία να ήταν καλύτερη; Ναι, με δεδομένο ότι η πίεση για να υπάρξει συμφωνία ήταν στην πλευρά της ΠΓΔΜ. Η αλήθεια είναι ότι η αλλαγή εθνικού φρονήματος είναι δύσκολη υπόθεση, όσες δικαιολογημένες ενστάσεις κι αν έχει η Ελλάδα για τον «μακεδονισμό». Σίγουρα θα ήταν προτιμότερη η «σλαβοποίηση» της εθνικής ταυτότητας και της γλώσσας των γειτόνων με έναν επιθετικό προσδιορισμό ή έστω με ένα αμετάφραστο όνομα στα σλαβικά παρά απλώς η σύνθετη ονομασία του κράτους.
Και τώρα τι; Καταρχήν θα πρέπει να αποφευχθεί ο εσωτερικός διχασμός. Η κυβέρνηση έχει την πρωτοβουλία να διαμορφώνει ευρύτερες συναινέσεις. Μέχρι τώρα, οι χειρισμοί της ήταν προς την αντίθετη κατεύθυνση. Η συμφωνία χρήζει καίριων βελτιώσεων. Αν, ωστόσο, προχωρήσει, η Ελλάδα μπορεί και πρέπει να επικεντρωθεί στη μεγιστοποίηση των όποιων δυνατοτήτων και ωφελημάτων της συμφωνίας, εκμεταλλευόμενη στο μέγιστο βαθμό τη βελτίωση του κλίματος στη νότια Βαλκανική.