Επίκαιρη Ερώτηση προς τον Υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Κωστή Χατζηδάκη, 29.6.2020
Προ ημερών, κατέθεσα μια επίκαιρη ερώτηση προς τον Υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας κ. Κωστή Χατζηδάκη με θέμα: «Προώθηση της χρήσης του ποδηλάτου ως εναλλακτικού τρόπου αστικής μετακίνησης και μέσου βελτίωσης της ποιότητας ζωής των πολιτών». Χθες, 29 Ιουνίου 2020, συζητήθηκε και απαντήθηκε η ερώτησή μου, στο πλαίσιο του κοινοβουλευτικού ελέγχου.
Η προώθηση της χρήσης του ποδηλάτου μπορεί να κάνει τις ελληνικές πόλεις πιο φιλικές, πιο βιώσιμες, πιο αειφόρες και, επιπλέον, η Ευρωπαϊκή Ένωση (Ε.Ε.) επιδοτεί τα Σχέδια Βιώσιμης Αστικής Κινητικότητας (ΣΒΑΚ) των Δήμων. Ιδιαίτερα την εποχή της πανδημίας του κορονοϊού, το ποδήλατο, αναδείχτηκε, σε πολλές χώρες, ως ένα αποτελεσματικό, ασφαλές και οικολογικό μέσο μετακίνησης, που δεν ρυπαίνει, την ίδια ώρα που τα μέσα μαζικής μεταφοράς είναι υποχρεωμένα να λειτουργούν με λιγότερους επιβάτες και η υπέρμετρη χρήση των Ι.Χ. δημιουργεί συμφόρηση και μόλυνση.
Ο Υπουργός με ευχαρίστησε για την επίκαιρη ερώτηση καθώς του έδωσε την ευκαιρία να παρουσιάσει το σχέδιο της κυβέρνησης για τις Πράσινες Μετακινήσεις και δεσμεύτηκε για την προώθηση της χρήσης του ποδηλάτου, μέσω της διασφάλισης χρηματοδότησης από την Ε.Ε., στο πλαίσιο του Green Deal.
Ήδη δημιουργούνται 2 μεγάλοι ποδηλατόδρομοι στην Αθήνα. Ο πρώτος είναι ένας ποδηλατόδρομος που θα ξεκινάει από το Γκάζι και θα φτάνει έως την Κηφισιά, έργο ύψους 7 εκατ. ευρώ και το οποίο βαίνει σε δημοπράτηση. Αυτός ο ποδηλατόδρομος θα ενωθεί με τον ήδη υπάρχοντα που ξεκινάει από το Γκάζι και φτάνει μέχρι την παραλία. Ο δεύτερος καινούριος ποδηλατόδρομος που θα δημιουργηθεί θα ξεκινάει από τον σταθμό του Μετρό στην Κατεχάκη, θα πηγαίνει Πολυτεχνειούπολη, Πανεπιστημιούπολη και θα καταλήγει στον Ευαγγελισμό. Θα είναι μήκους δέκα χιλιομέτρων, ένα έργο ύψους 3 εκατομμυρίων ευρώ, που θα χρηματοδοτηθεί και αυτό από το Πράσινο Ταμείο.
Πέραν των άλλων, το επικείμενο νομοσχέδιο για την ηλεκτροκίνηση, που αναμένεται να κατατεθεί στην Βουλή, έχει κίνητρα για ηλεκτρικά σκούτερ και ηλεκτρικά ποδήλατα, που η ενίσχυση αγοράς τους θα φτάνει και θα ξεπερνάει το 40% της αξίας ενός ηλεκτρικού ποδηλάτου.
Συνολικά, μέσα από έναν ευρύτερο εθνικό σχεδιασμό, σε συνεργασία με τους Δήμους και με ευρωπαϊκή χρηματοδότηση, προωθείται η επέκταση της χρήσης του ποδηλάτου στις ελληνικές πόλεις, όπως ήδη έχει συμβεί, για παράδειγμα, στην Καρδίτσα.
Με την επίκαιρη ερώτηση μου θέλησα να υπογραμμίσω τη μεγάλη σημασία της αναδιοργάνωσης των πόλεων ώστε να γίνουν περισσότερο φιλικές, ασφαλείς, αειφόρες και, εν τέλει, παραγωγικές σύμφωνα με τις βέλτιστες ευρωπαϊκές πρακτικές.
Ακολουθεί το απόσπασμα της ερώτησής μου από τα πρακτικά της Βουλής:
ΔΚ: Κύριε Υπουργέ, αγαπητέ κύριε Χατζηδάκη, το θέμα της επίκαιρης ερώτησής μου έχει να κάνει με το ποδήλατο. Νομίζω θα συμφωνήσουμε όλοι ότι το ποδήλατο είναι ο φτωχός συγγενής των αστικών μετακινήσεων, ότι οι πόλεις μας γενικά είναι εχθρικές προς τη χρήση του.
Αφορμή της ερώτησής μου ήταν η επιδημία του κορωνοϊού και οι νέες συνήθειες που επικράτησαν μέσα στην κρίση καθώς ζούμε με τα μέτρα αποσυμφόρησης των Μέσων Μαζικής Μεταφοράς. Υπάρχει ο κίνδυνος υπέρμετρης κυκλοφοριακής συμφόρησης των πόλεων από την υπέρμετρη χρήση των ΙΧ, που έτσι και αλλιώς ήταν μεγάλη και πριν την κρίση. Σε πολλές χώρες της Ευρώπης η κρίση του κορωνοϊού έδωσε το έναυσμα για την ενίσχυση και την ενθάρρυνση και την επιδότηση της χρήσης ποδηλάτων.
Είναι αλήθεια ότι το πρόβλημα είναι σύνθετο, εκφεύγει του Υπουργείου Περιβάλλοντος. Αφορά το Υπουργείο Μεταφορών και Υποδομών βέβαια, αφορά το Υπουργείο Εσωτερικών διότι είναι και θέματα της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Χαίρομαι που δεχθήκατε να απαντήσετε και περιμένω με ιδιαίτερο ενδιαφέρον τις απόψεις σας για το πού βρισκόμαστε σήμερα, πού θέλουμε να πάμε και πώς θα πάμε εκεί, σε ένα θέμα το οποίο συνθέτει και τα τρία επίπεδα διακυβέρνησης στη χώρα μας, δηλαδή το τοπικό με την Τοπική Αυτοδιοίκηση, το εθνικό με την Κυβέρνηση και βεβαίως το ευρωπαϊκό, καθότι η Ευρωπαϊκή Ένωση επιδοτεί τα σχέδια βιώσιμης αστικής κινητικότητας, τα οποία δεν ξέρω κατά πόσο έχουν προχωρήσει. Κάπου έχουν προχωρήσει, κάπου δεν έχουν προχωρήσει.
Πώς θα μπορέσουμε να κάνουμε τις πόλεις μας πιο φιλικές, πιο βιώσιμες, πιο αειφόρες σύμφωνα με τις βέλτιστες ευρωπαϊκές πρακτικές στο ζήτημα αυτό ξεκινώντας από πολύ χαμηλά.
Σας ευχαριστώ.
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΧΑΤΖΗΔΑΚΗΣ (Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας): Έχω πολλά να πω. Θα πω όσα προλάβω στην πρωτολογία και μετά συνεχίζουμε.
Το ποδήλατο δεν είναι μόδα, είναι οικολογικός τρόπος μετακίνησης. Όσοι έχουν ζήσει στο εξωτερικό, ιδιαίτερα στις προηγμένες ευρωπαϊκές χώρες, το ξέρουν αυτό πάρα πολύ καλά. Τα τελευταία χρόνια έχει υπάρξει μια πολύ μεγάλη αύξηση των ποδηλατοδρόμων και μια στήριξη και από τα κράτη και από τους δήμους σε όλη την Ευρώπη στις μετακινήσεις με ποδήλατο.
Τι έχουμε ξεκινήσει να κάνουμε εμείς, για να μην αναλωθώ σε θεωρητικές αναλύσεις περί του θέματος;
Πρώτα απ’ όλα από το περασμένο Φθινόπωρο ξεκινήσαμε την εκπόνηση μιας εθνικής στρατηγικής για το ποδήλατο το οποίο δεν είναι κάτι αφηρημένο, έχει συγκεκριμένα μέτρα και δράσεις. Το κείμενο αυτό τώρα που μιλάμε κάνει τον γύρο των συναρμόδιων υπουργείων, προκειμένου να υιοθετηθεί, γιατί υπάρχουν συναρμοδιότητες στο θέμα του ποδηλάτου, και να προωθηθεί ολιστικά από την Κυβέρνηση.
Το δεύτερο που κάνουμε είναι ότι προχωρούμε τώρα, άμεσα την ολοκλήρωση δύο μεγάλων ποδηλατοδρόμων στην Αττική με χρηματοδότηση από το Πράσινο Ταμείο. Ο πρώτος είναι το τμήμα Γκάζι-Κηφισιά. Έχει γίνει ο άλλος μισός από το Γκάζι μέχρι την παραλία. Έχει μια χρηματοδότηση 7 εκατομμυρίων από το Πράσινο Ταμείο και βαίνει προς δημοπράτηση.
Ο δεύτερος ποδηλατόδρομος είναι καινούργιος. Θα ξεκινάει από τον σταθμό του Μετρό στην Κατεχάκη, θα πηγαίνει Πολυτεχνειούπολη, Πανεπιστημιούπολη και θα καταλήγει στον Ευαγγελισμό, κάνοντας χρήση και του δικτύου που υπάρχει ήδη μέσα στην Πολυτεχνειούπολη και στην Πανεπιστημιούπολη. Έχει δέκα χιλιόμετρα μήκος και 3 εκατομμύρια ευρώ προϋπολογισμό από το Πράσινο Ταμείο.
Το τρίτο που προωθούμε -πέρασε και σχετικός νόμος πρόσφατα- είναι προσωρινοί πεζόδρομοι και ποδηλατόδρομοι, λόγω του κορωνοϊού που πολύ σωστά αναφέρατε, κύριε Καιρίδη, προηγουμένως, καθώς και μετατροπή οδών σε ήπιας κυκλοφορίας. Έχουμε εκδώσει και τεχνικές οδηγίες από την πλευρά του Υπουργείου. Χαίρομαι που αρκετοί δήμοι ανταποκρίνονται ήδη και προχωρούν προς την κατεύθυνση άλλων ευρωπαϊκών δήμων.
Το τέταρτο είναι το Εθνικό Σχέδιο για την Ηλεκτροκίνηση με το νομοσχέδιο το οποίο καταθέτουμε και το οποίο δεν έχει μόνο δράσεις για τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα, αλλά και για τα ηλεκτρικά σκούτερ και τα ηλεκτρικά ποδήλατα στα οποία μάλιστα ποδήλατα η ενίσχυση είναι πολύ σημαντικότερη γιατί φτάνει και ξεπερνάει το 40% της αξίας ενός ηλεκτρικού ποδηλάτου.
Το πέμπτο είναι ένα ευρύτερο σχέδιο, τεχνικές οδηγίες για τον σχεδιασμό αστικών οδών και υπαίθριων δημόσιων χώρων προς όφελος των πεζών. Το λέω και για την κ. Πιπιλή. Είναι κάτι το οποίο θέλουμε να το προχωρήσουμε.
Και το τελευταίο, και κλείνω με αυτό -έχουμε και το κουδούνι της κυρίας Προέδρου- είναι η εκπόνηση των σχεδίων βιώσιμης αστικής κινητικότητας, των ΣΒΑΚ, τα οποία θα τα δούμε πάλι με τα συναρμόδια Υπουργεία και τα οποία έρχονται να εφαρμόσουν στην Ελλάδα κατευθυντήριες ευρωπαϊκές Οδηγίες προς όφελος των οικολογικών μετακινήσεων και προς όφελος των ποδηλατών και των πεζών.
ΠΡΟΕΔΡΕΥΟΥΣΑ (Σοφία Σακοράφα): Ευχαριστούμε, κύριε Υπουργέ.
Τον λόγο έχει ο κύριος συνάδελφος.
ΔΚ: Ευχαριστώ, κύριε Υπουργέ, για την απάντηση, για την ενημέρωση και για τις πρωτοβουλίες τις οποίες παίρνετε.
Θα συμφωνήσετε ωστόσο ότι λίγοι δήμοι στο σύνολο έχουν προχωρήσει στην κατάρτιση αυτών των σχεδίων βιώσιμης αστικής κινητικότητας. Πολύ συχνά οι ποδηλατόδρομοι σχεδιάζονται «στο πόδι», δημιουργούν άλλου τύπου προβλήματα.
Το πρόβλημα ακριβώς είναι σύνθετο και χρειάζεται τη συνεργασία δήμων-περιφέρειας, όταν μιλάμε για τις δύο μεγάλες πόλεις της χώρας, την Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη, καθώς εκφεύγει από τα όρια ενός απλού δήμου και βεβαίως της εθνικής Κυβέρνησης. Η Ευρώπη δίνει τη χρηματοδότηση. Έχει μεγάλο ενδιαφέρον για την υποστήριξη αυτών των δράσεων, αλλά βλέπω ότι, παρόλο που είναι ένα θέμα που το συζητάμε δεκαετίες τώρα, σε αυτό το ζήτημα έχουμε μείνει πάρα πολύ πίσω.
Να σας πω ενημερωτικά ότι σε άλλες χώρες έχουν εκπονηθεί σχέδια μισού και ενός δισεκατομμυρίου. Διάβαζα τις πρόσφατες ανακοινώσεις της Βρετανικής Κυβέρνησης στο ζήτημα αυτό, μισό δισεκατομμύριο λίρες για την ενίσχυση της χρήσης των ποδηλάτων. Είναι κονδύλια που μοιάζουν άπιαστα για εμάς.
Θα ήθελα να σας παροτρύνω, λοιπόν, και να σας ενθαρρύνω να προχωρήσουμε προς αυτήν την κατεύθυνση ακόμα πιο δυναμικά για να μην συζητάμε μόνο επί σχεδίου στο ζήτημα. Και να παροτρύνω και τον παρόντα Υπουργό Υποδομών και Μεταφορών, τον φίλο Κώστα Καραμανλή, στον οποίο επίσης ανήκει μια συναρμοδιότητα, όπως και στο Υπουργείο Εσωτερικών, για το ζήτημα καθότι είναι και η Τοπική Αυτοδιοίκηση πολύ μπλεγμένη στο ζήτημα.
ΠΡΟΕΔΡΕΥΟΥΣΑ (Σοφία Σακοράφα): Τον λόγο έχει ο κύριος Υπουργός.
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΧΑΤΖΗΔΑΚΗΣ: Στην Ελλάδα υπάρχει μια κάποια μικρή, αλλά υπάρχει, παράδοση ποδηλατοδρόμων, παραδείγματος χάριν στην Καρδίτσα, η οποία βραβεύτηκε και πρόσφατα σε έναν ευρωπαϊκό διαγωνισμό για τους ποδηλατοδρόμους της και στο Ρέθυμνο, τόπο καταγωγής μου, που βραβεύτηκε και μάλιστα στις μεγάλες πόλεις της Ευρώπης, αναγνωρίζοντας και το μέγεθος το πνευματικό της πόλεως.
ΠΡΟΕΔΡΕΥΟΥΣΑ: Κύριε Υπουργέ, ξεχάσατε τα Τρίκαλα.
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΧΑΤΖΗΔΑΚΗΣ: Κυρία Πρόεδρε, ζητώ συγγνώμη, έχετε δίκιο. Έπρεπε η παρουσία σας εδώ να μου το υπενθυμίσει. Και τα Τρίκαλα είναι μεταξύ των πόλεων αυτών, αλλά με παρέσυρε ο οίστρος για το Ρέθυμνο.
Η κρίση πήγε τα πράγματα πίσω στην Ελλάδα ως προς αυτά. Πιστεύω ότι η κατεύθυνση των πραγμάτων στην Ευρώπη και η ομαλοποίηση της γενικότερης οικονομικής και κοινωνικής ζωής θα μας οδηγήσει να κάνουμε τα βήματα που πρέπει.
Εμείς συμβολικά, αλλά και ουσιαστικά ξεκινάμε από αυτούς τους δύο μεγάλους ποδηλατοδρόμους στην Αθήνα. Φυσικά δεν πρέπει να ξεχνάμε και τις άλλες πόλεις και κυρίως τη Θεσσαλονίκη.
Χαίρομαι που ο Δήμαρχος Θεσσαλονίκης αγκάλιασε αυτή την πρωτοβουλία μας για τους προσωρινούς ποδηλατοδρόμους και θα προχωρήσει αμέσως, απ’ ό,τι καταλαβαίνω, στη χάραξη τέτοιων ποδηλατοδρόμων στη Θεσσαλονίκη. Είμαι βέβαιος ότι και ο παριστάμενος Υπουργός Υποδομών και Μεταφορών Κώστας Καραμανλής, με τον οποίον συνεργαζόμαστε έτσι και αλλιώς για μια σειρά από ζητήματα, βλέπει πολύ θετικά το συγκεκριμένο θέμα.
Θα συνεργαστούμε μαζί τους και θα συνεργαστούν και εκείνοι μαζί μας και για τα θέματα των ποδηλατοδρόμων και για τα θέματα των ΣΒΑΚ, των Σχεδίων Βιώσιμης Αστικής Κινητικότητας, όπως συνεργαζόμαστε μαζί τους και εκείνοι μαζί μας για το θέμα της ηλεκτροκίνησης. Είναι οι «πράσινες» μεταφορές, οι οποίες είναι και στην καρδιά των νέων προτάσεων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και του Ταμείου Ανάκαμψης. Η χώρα θα έχει και πόρους προκειμένου να εφαρμόσει τέτοιου είδους πολιτικές και γι’ αυτό τον λόγο η ερώτησή σας, κύριε Καιρίδη, είναι πολύ επίκαιρη και σίγουρα εναρμονισμένη με τα αιτήματα της νεολαίας, αλλά και των ανθρώπων που βλέπουν πού εξελίσσονται τα πράγματα στην Ευρώπη και διεθνώς.
ΠΡΟΕΔΡΕΥΟΥΣΑ (Σοφία Σακοράφα): Ευχαριστώ, κύριε Υπουργέ.